افزایش فشار خون در بارداری پس از 20 هفتگی به میزان 90/140 به اضافه ادم یا وجود پروتئین در ادرار و یا هر دو پره اکلامپسی گفته میشود. به این شرایط اگر تشنج به علایم پره اکلامپسی اضافه شود، اکلامپسی نامیده میشود. پره اکلامپسی حدود 5 تا 8 درصد مادران باردار را درگیر میکند و یکی از سه علت شایع مرگ و میر در بارداری محسوب میشود.
افراد مبتلا به پره اکلامپسی اغلب دارای فشار خون بالا و سطوح بالای پروتئین در ادرار (پروتئینوری) هستند. پره اکلامپسی می تواند اندام های بدن را تحت تأثیر قرار دهد و هم برای مادر و هم برای جنین در حال رشد او خطرناک باشد. به دلیل این خطرات، پره اکلامپسی باید توسط یک پزشک فورا شود.
هنگامی که پره اکلامپسی دارید، فشار خون شما افزایش می یابد (بیشتر از 140/90 میلی متر جیوه)، و ممکن است سطح بالایی از پروتئین در ادرار داشته باشید. پره اکلامپسی به قلب و سایر اندام های شما فشار وارد می کند و می تواند عوارض جدی ایجاد کند. همچنین می‌تواند بر جریان خون به جفت تأثیر بگذارد، عملکرد کبد و کلیه را مختل کند یا باعث تجمع مایع در ریه‌ها شود. پروتئین موجود در ادرار شما نشانه ای از اختلال عملکرد کلیه است.
برای انجام آزمایش های تشخیص بارداری و آزمایشات مربوط به تشخیص پره اکلامپسی در بارداری میتوانید به آزمایشگاه پاتوبیولوژی رصد مراجعه نمایید.
چه کسانی ممکن است به پره اکلامپسی مبتلا شوند؟
پره اکلامپسی ممکن است در بارداری اول شایع تر باشدبرخی از عواملی که ممکن است مادر را در معرض خطر بیشتری قرار دهند عبارتند از:
- سابقه فشار خون بالا، بیماری کلیوی یا دیابت.
- بارداری چند قلویی
- سابقه خانوادگی پره اکلامپسی
- بیماری های خود ایمنی مانند لوپوس.
- چاقی.
علل پره اکلامپسی:
علت اصلی پره اکلامپسی نامشخص است ولی فرضیه هایی که وجود دارد عبارتند از:
- انقباض عروقی
- ناکافی بودن تغذیه
- ژنتیک
- کسانی که تا به حال زایمان نداشته اند
- حاملگی هاي چند قلو
- وجود سابقه فامیلی
- سن مادر کمتر از 18 سال و یا بیشتر از 35 سال مادر
- دیابت
- بیماري هاي کلیوي
- بیماری های اتوایمیون
- مزمن عروقی
- وزن زیاد
- وضعیت اقتصادي- اجتماعی نامناسب
علائم پره اکلامپسی:
علائم پره اکلامپسی علاوه بر تورم، پروتئین در ادرار و فشار خون بالا عبارتند از:
- افزایش وزن ناگهانی بیش از 2 کیلوگرم در ماه به دلیل افزایش زیاد مایعات بدن
- شکم درد، به خصوص در سمت راست بالا
- سردردهای شدید
- تغییر در رفلکس ها
- کاهش دفعات دفع ادرار یا فقدان آن
- سرگیجه
- استفراغ شدید و حالت تهوع
- اختلال در بینایی مانند چراغ چشمک زن یا تاری دید
- رشد ناکافی جنین
برخی از زنان مبتلا به پره اکلامپسی هیچ علائمی ندارند، بنابراین مهم است که برای بررسی منظم فشار خون و آزمایش ادرار به پزشک مراجعه شود.
روشهای تشخیصی:
شاخصهای مهم در تشخیص این بیماری به شرح زیر هستند:
- فشار خون بالا، اغلب بالاتر از 140/90 میلی متر جیوه
- ورم در دست و صورت
- افزایش وزن
پزشک آزمایش خون و ادرار را درخواست می دهد که ممکن است موارد زیر در آزمایش خون و ادرار مشاهده شوند:
- پروتئین در ادرار (پروتئینوریا)
- آنزیم های کبدی بالاتر از حد طبیعی
- کاهش تعداد پلاکت
- سطح کراتینین سرمی بالاتر از حد طبیعی
- افزایش سطح اسید اوریک
همچنین باید سلامت جنین کنترل شود. اقدامات پاراکلینیکی شامل سونوگرافی، تست NST هستند و به پزشک کمک میکند تا در مورد ادامه بارداری یا ختم بارداری و انجام زایمان تصمیم بگیرد.
درمان:
پره اکلامپسی اغلب پس از تولد نوزاد و زایمان جفت برطرف می شود. با این حال، ممکن است پس از زایمان نیز ادامه یابد یا حتی پس از زایمان نیز شروع شود.
اغلب اوقات، در هفته 37، نوزاد به اندازه کافی رشد کرده تا توانایی زندگی در خارج از رحم را داشته باشد.
در نتیجه، پزشکان اغلب ختم بارداری در هفته 37 به بعد را ترجیح می دهند تا پره اکلامپسی شدیدتر نشود. ممکن است داروهایی برای کمک به تحریک زایمان تجویز شود، یا ممکن است مادر به سزارین نیاز داشته باشد.
اگر جنین به طور کامل رشد نکرده و مادر به پره اکلامپسی خفیف مبتلا باشد، توصیه به استراحت در خانه تا زمان بلوغ جنین میشود اما مادر باید به نکات زیر توجه ویژه داشته باشد:
- ویزیت های مکرر پزشک برای اطمینان از اینکه مادر و نوزاد از وضعیت خوبی برخوردار هستند. (، ویزیت سه بار در هفته)
- اندازه گیری فشار خون و آلبومین ادرار 3 بار در هفته
- کنترل وزن روزانه
- آموزش تغذیه
- مصرف داروهایی برای کاهش فشار خون (گاهی اوقات).
- شدت پره اکلامپسی ممکن است به سرعت تغییر کند، بنابراین نیاز به پیگیری بسیار دقیق وجود دارد.
- استراحت کامل در رختخواب دیگر توصیه نمی شود.
گاهی اوقات، یک زن باردار مبتلا به پره اکلامپسی در بیمارستان بستری می شود. این امر به تیم مراقبت های بهداشتی امکان می دهد کودک و مادر را از نزدیک کنترل کنند.
درمان در بیمارستان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- نظارت دقیق بر مادر و کودک
- تجویز داروهایی برای کنترل فشار خون و جلوگیری از تشنج و سایر عوارض
- تزریق استروئید برای بارداری های زیر 34 هفته بارداری برای کمک به سرعت رشد ریه های کودک
در صورت وجود علائم پره اکلامپسی شدید، باید زایمان انجام شود. علائم پره اکلامپسی شدید شامل:
- آزمایشاتی که نشان می دهد جنین رشد خوبی ندارد یا خون و اکسیژن کافی دریافت نمی کند.
- میزان سیستول فشار خون بیش از 110 میلی متر جیوه در یک دوره 24 ساعته است.
- نتایج آزمایش عملکرد غیر طبیعی کبد.
- سردردهای شدید
- درد در ناحیه شکم
- تشنج یا تغییر در عملکرد ذهنی (اکلامپسی).
- تجمع مایعات در ریه های مادر
- سندرم HELLP (نادر)
- کاهش تعداد پلاکت
- دفع کم ادرار، افزایش مقدار پروتئین در ادرار و سایر علائم که عدم عملکرد صحیح کلیه ها را نشان میدهد.
توصیه هاي تغذیه اي:
- مکمل ویتامینD ، 5 میکروگرم در روز
- مکمل ویتامین C، روزانه mg1000
- مکمل ویتامین E به صورت روزانه
- دریافت مکمل آهن، 60 mg روزانه
- مصرف روغن هاي غیر اشباع در رژیم غذایی
- استفاده از Oil Fish یا اسید چرب امگا 3، به صورت مصرف ماهی یا دریافت مکمل آن
- استفاده از پروتئین سویا و روغن زیتون
- مصرف شیر کم چرب
- استفاده کافی از روي
- مصرف گوشت هاي کم چرب، در صورت استفاده از گوشت مرغ، پوست آن جدا شود.
- استفاده کافی از منیزیم: سبزیجات، نخود سبز
- دریافت کلسیم روزانه 1200 mg از شیر یا منابع دیگر
- افزایش دریافت روزانه پتاسیم
- پرهیز از مصرف خیار شور و آجیل شور
- نوشیدن 6 تا 8 لیوان آب در روز
- خودداري از مصرف کافئین (قهوه، چاي...)
- استفاده از تخم مرغ حداقل دوبار در هفته
- دریافت کلیه ویتامین ها
- محدودیت دریافت نمک
منابع:
https://emedicine.medscape.com/