هموگلوبین یکی از پروتئین های گلبول های قرمز است و وظیفه حمل اکسیژن در خون را بر عهده دارد. در واقع زنجيره هاي هموگلوبين مانند بسياري از پروتئينها در بدن در اثر يك سري واكنشهاي غيرآنزيمي با ملكولهاي گلوكز تركيب شده و به هموگلوبين قندي شده پايدار تبديل ميگردند. بطوريكه هرقدر غلظت گلوكز و مدت زمان مواجهة آن با هموگلوبين بيشتر باشد، درصد بالاتري از هموگلوبين قندي مي شود، كه تا پايان عمر گلبولهاي قرمز در آن باقي مي مانند. لذا هرقدر درصد هموگلوبين قندي شده بيشتر باشد نشان دهنده وجود مشکل در كنترل قند خون بيمار در دو يا سه ماه گذشته است.
برای انجام آزمایش های تشخیص دیابت به شبکه آزمایشگاهی رصد مراجعه نمایید.
هموگلوبين قندي شده ميتواند شاخصي از ميزان قندي بودن ساير پروتئينها نیز باشد چون هموگلوبين تنها پروتئين بدن نيست كه قندي مي شود بلكه اين فرآيند تقريبا براي تمام ملكولهاي پروتئيني داخل و خارج سلولي رخ ميدهد.
آزمایش هموگلوبین A1c، یک آزمایش خون بسیار رایج برای غربالگری بیماران دیابتی است و نشان می دهد بیماران به چه میزان در کنترل بیماری دیابت موفق بوده اند.
مقدار هموگلوبین A1c بین ۶، ۷و ۸ درصد به ترتیب بیانگر قند خون حدود ۱۲۰ میلی گرم بر دسی لیتر، ۱۵۰ میلی گرم بر دسی لیتر و ۱۸۰ میلی گرم بر دسی لیتر طی ۳-۲ ماه گذشته است.
به بیماران دیابتی توصیه می شود که در سال ۳ تا ۴ بار آزمایش هموگلوبین A1c را انجام داده و سپس با پزشک خود در باره روند درمان مشورت کنند.
اندازه گیری هموگلوبین A1c، دقیق ترین آزمایش برای ارزیابی احتمال بروز عوارض دیابت مانند بیماری های قلبی، چشم، کلیوی، سکته و آسیب عصبی است.
در افراد غیر دیابتی مقدار هموگلوبین A1c که با گلوکز ترکیب شده است کمتر از ۶ درصد است. در افراد مبتلا به دیابت این درصد بر اساس نحوه کنترل دیابت و قند خون متفاوت است. هموگلوبین A1c کمتر از ۷ درصد بیانگر کنترل دیابت و قند خون می باشد و مقادیر بالای ۸ درصد نشان می دهد که بیمار باید در روش درمان دیابت خود تجدید نظر کند. بنابراین هدف از درمان موفق دیابت رساندن مقدار هموگلوبین A1c به کمتر از ۷ درصد می باشد.
کاهش مقدار هموگلوبین A1c به هر میزان باعث کاهش عوارض بلند مدت دیابت خواهد شد.
آزمایش هموگلوبین A1c را می توان در هر ساعتی از شبانه روز انجام داد و نیازی به ناشتایی ندارد. همچنین نتیجه این آزمایش ارتباطی با نوع تغذیه و فعالیت بدنی و یا وضعیت روحی فرد در روز آزمایش ندارد؛ ولی اگر فرد دچار هرگونه کسالت یا بیماری بود، بهتر است انجام آزمایش هموگلوبین A1c را به روز دیگری موکول کند، زیرا این احتمال وجود دارد که نتیجه آزمایش به طور کاذب بالا برود.
آزمایش هموگلوبین A1c به هیچ عنوان جایگزین آزمایشهای روزانه قند خون نمی شود و نمی توان به آن را مبنای اضافه یا کم کردن مقدار تزریق روزانه انسولین قرار داد.
نتایج این آزمایش ممکن است در بیماران مبتلا به کم خونی، افرادی که ترکیبات ویتامینی مانند ویتامین C وE دریافت می کنند، بیماران با کلسترول بالا و بیماران مبتلا به بیماری های کبدی و کلیوی غیر طبیعی باشد.
منابع: