🩸 تب زرد
Yellow Fever
📘 معرفی بیماری
تب زرد یک بیماری ویروسی جدی است که توسط پشههای آئدس و هِموگوگوس منتقل میشود. این بیماری در مناطق گرمسیری آفریقا و آمریکای جنوبی شایع است و میتواند از یک تب خفیف تا شکل شدید همراه با خونریزی و نارسایی کبدی بروز کند. نام بیماری به دلیل زردی پوست و چشمها در مراحل پیشرفته انتخاب شده است.
🌍 شیوع و اهمیت
- سالانه هزاران مورد در آفریقا و آمریکای جنوبی گزارش میشود.
- در ایران و بسیاری از کشورهای آسیایی نادر است اما به دلیل سفرهای بینالمللی اهمیت دارد.
- اهمیت بالینی: در موارد شدید میتواند باعث مرگ سریع بیمار شود.
- سازمان جهانی بهداشت واکسیناسیون را برای مسافران به مناطق اندمیک الزامی کرده است.
⚠️ نشانهها و علائم
- تب بالا و ناگهانی.
- سردرد شدید.
- درد عضلات و کمر.
- تهوع و استفراغ.
- زردی پوست و چشمها.
- خونریزی از لثه و بینی.
- در موارد شدید: نارسایی کبدی و کلیوی، شوک و مرگ.
🩺 توضیح بالینی بیماری
ویروس تب زرد پس از ورود به بدن توسط نیش پشه، در سلولهای ایمنی و کبد تکثیر میشود. این ویروس باعث آسیب مستقیم به سلولهای کبدی و اختلال در انعقاد خون میگردد. در مراحل پیشرفته، بیمار دچار زردی، خونریزی داخلی و نارسایی چند اندام میشود. بیماری معمولاً دو فاز دارد:
- فاز اولیه : تب، سردرد، درد عضلات و علائم شبهآنفلوآنزا.
- فاز سمی : زردی، خونریزی، نارسایی کبدی و کلیوی.
🔬 علتهای اصلی
- ویروس تب زرد (Yellow Fever Virus) از خانواده Flaviviridae .
- انتقال از طریق نیش پشه آلوده.
- شیوع بیشتر در مناطق گرمسیری آفریقا و آمریکای جنوبی.
🛡️ راههای پیشگیری
- واکسیناسیون: واکسن تب زرد بسیار مؤثر است و ایمنی طولانیمدت ایجاد میکند.
- کنترل جمعیت پشهها: خشک کردن آبهای راکد، استفاده از مواد دافع حشرات.
- استفاده از پشهبند و لباسهای پوشیده.
- رعایت مقررات بینالمللی سفر به مناطق اندمیک.
🔬 آزمایشها و تشخیص
|
آزمایش |
یافتهها |
|
CBC |
کاهش پلاکتها، لکوسیتوپنی |
|
آزمایشهای سرولوژی |
IgM و IgG ضد ویروس تب زرد |
|
PCR |
تشخیص دقیق ویروس |
|
آزمایش های عملکرد کبد |
افزایش آنزیمهای کبدی، بیلیروبین بالا |
💊 درمان
- درمان اختصاصی ضدویروسی وجود ندارد.
- درمان حمایتی: مایعات وریدی، کنترل تب، پایش عملکرد کبد و کلیه.
- مراقبت در ICU در موارد شدید.
- اجتناب از داروهای ضدانعقاد و ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) به دلیل خطر خونریزی.
⚠️ عوارض و آینده بیماری
- نارسایی کبدی و کلیوی.
- خونریزیهای داخلی شدید.
- شوک و مرگ در موارد پیشرفته.
📚 منابع علمی
- WHO – Yellow Fever Guidelines
- CDC – Yellow Fever
- UpToDate Clinical Database