🌬️ ذاتالریه
Pneumonia
📘 توضیح کلی
ذاتالریه یک عفونت حاد ریوی است که باعث التهاب کیسههای هوایی (آلوئولها) میشود. این التهاب میتواند با پر شدن آلوئولها از چرک یا مایع همراه باشد و منجر به علائمی مانند سرفه، تب، لرز و تنگی نفس گردد. عامل بیماری میتواند ویروس، باکتری یا قارچ باشد. شدت بیماری از خفیف تا تهدیدکننده حیات متغیر است و نیازمند تشخیص سریع و درمان مناسب است.
🌍 همهگیرشناسی
- سالانه میلیونها نفر در جهان به ذاتالریه مبتلا میشوند.
- یکی از علل اصلی مرگومیر کودکان زیر ۵ سال در کشورهای در حال توسعه.
- در سالمندان و بیماران با بیماریهای زمینهای (دیابت، COPD، نارسایی قلبی) خطر بالاتر است.
- در ایران، ذاتالریه یکی از علل شایع بستری در بخشهای داخلی و عفونی است.
⚠️ علائم بالینی
- سرفه (خشک یا همراه با خلط چرکی/خونی).
- تب و لرز.
- تنگی نفس و درد قفسه سینه هنگام تنفس.
- خستگی و ضعف عمومی.
- در کودکان: بیقراری، کاهش اشتها، تنفس سریع.
- در سالمندان: ممکن است با گیجی و کاهش سطح هوشیاری بروز کند.
🧪 علتهای بروز بیماری
- باکتریها : استرپتوکوک پنومونیه (شایعترین)، هموفیلوس آنفلوآنزا، مایکوپلاسما.
- ویروسها : آنفلوآنزا، RSV، کروناویروسها.
- قارچها : در بیماران با نقص ایمنی.
- عوامل خطر: سیگار، بیماریهای مزمن، ضعف سیستم ایمنی، بستری طولانیمدت.
🛡️ راههای پیشگیری
- واکسیناسیون علیه پنوموکوک و آنفلوآنزا.
- ترک سیگار.
- رعایت بهداشت دست و استفاده از ماسک در فصلهای اپیدمی.
- تغذیه سالم و تقویت سیستم ایمنی.
- پایش بیماران پرخطر (سالمندان، بیماران مزمن).
🔬 نحوه تشخیص بیماری و آزمایش های تشخیصی
|
نوع آزمایش |
کاربرد |
|
معاینه بالینی |
بررسی علائم و صدای ریه |
|
عکس قفسه سینه |
مشاهده نواحی درگیر و ارتشاح ریوی |
|
آزمایش خون (CBC) |
بررسی لکوسیتوز و مارکرهای التهابی |
|
کشت خلط |
شناسایی عامل عفونی |
|
پالساکسیمتری |
بررسی سطح اکسیژن خون |
|
CT اسکن |
در موارد پیچیده یا مقاوم |
💊 درمان بیماری
- درمان دارویی:
- آنتیبیوتیکها (بر اساس عامل و شدت بیماری).
- داروهای ضدویروس در موارد خاص (آنفلوآنزا).
- داروهای ضدقارچ در بیماران با نقص ایمنی.
- درمان حمایتی:
- استراحت و مصرف مایعات کافی.
- اکسیژنتراپی در موارد هیپوکسمی.
- داروهای تببر و مسکن.
- بستری در بیمارستان: در موارد شدید یا بیماران پرخطر.
⚠️ عوارض و پیشآگهی
- آبسه ریوی.
- پلوریت و تجمع مایع در فضای جنب.
- سپسیس و شوک عفونی.
- مرگومیر بالا در کودکان و سالمندان.
- پیشآگهی: با درمان مناسب، بیشتر بیماران بهبود مییابند اما در گروههای پرخطر نیازمند مراقبت ویژه هستند.
📚 منابع اطلاعاتی
- World Health Organization – Pneumonia
- Mayo Clinic – Pneumonia
- UpToDate Clinical Database