تلفن (خط ویژه):

زخم پپتیک / یا زخم معده و ابتدای روده

  • ۱ نمایش

زخم پپتیک / یا زخم معده و ابتدای روده

🍽️ زخم پپتیک / یا زخم معده و ابتدای روده

Peptic Ulcer Disease (PUD)

📘 توضیح کلی

زخم پپتیک به آسیب یا سوراخ‌شدن مخاط معده یا دوازدهه (ابتدای روده باریک) گفته می‌شود. این بیماری معمولاً در اثر عفونت باکتری هلیکوباکتر پیلوری یا مصرف طولانی‌مدت داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) ایجاد می‌شود. زخم‌ها می‌توانند باعث درد شکمی، خونریزی گوارشی و در موارد شدید سوراخ‌شدن معده یا دوازدهه شوند.

🌍 همه‌گیرشناسی

  • حدود ۱۰٪ جمعیت جهان در طول عمر خود دچار زخم پپتیک می‌شوند.
  • شیوع بالاتر در کشورهای در حال توسعه به‌دلیل شیوع بالای هلیکوباکتر پیلوری.
  • در ایران، عفونت هلیکوباکتر پیلوری بسیار شایع است و عامل اصلی زخم پپتیک محسوب می‌شود.
  • مردان کمی بیشتر از زنان مبتلا می‌شوند.

⚠️ علائم بالینی

  • درد یا سوزش شکم (معمولاً در ناحیه بالای شکم).
  • درد که با غذا خوردن بهتر یا بدتر می‌شود (بسته به محل زخم).
  • تهوع یا استفراغ.
  • نفخ و احساس پری.
  • کاهش وزن ناخواسته.
  • در موارد شدید : خونریزی گوارشی (مدفوع سیاه یا استفراغ خونی).

🧪 علت‌های بروز بیماری

  • عفونت هلیکوباکتر پیلوری (شایع‌ترین علت).
  • مصرف NSAIDs مانند ایبوپروفن، ناپروکسن، آسپیرین.
  • مصرف الکل و سیگار.
  • استرس شدید (عامل تشدیدکننده).
  • عوامل ژنتیکی و سابقه خانوادگی.

🛡️ راه‌های پیشگیری

  • اجتناب از مصرف طولانی‌مدت NSAIDs بدون تجویز پزشک.
  • ترک سیگار و الکل.
  • رعایت رژیم غذایی سالم و متعادل.
  • درمان و ریشه‌کنی هلیکوباکتر پیلوری در افراد مبتلا.
  • مدیریت استرس و سبک زندگی سالم.

🔬 نحوه تشخیص بیماری و آزمایش های تشخیصی

نوع آزمایش

کاربرد

آندوسکوپی

مشاهده مستقیم زخم و نمونه‌برداری

آزمایش اوره تنفسی

تشخیص عفونت هلیکوباکتر پیلوری

آزمایش آنتی‌ژن مدفوع

بررسی وجود هلیکوباکتر پیلوری

آزمایش خون

بررسی آنتی‌بادی‌های هلیکوباکتر پیلوری

CBC

بررسی کم‌خونی ناشی از خونریزی گوارشی

💊 درمان بیماری

  • درمان عفونت هلیکوباکتر پیلوری:
    • ترکیب آنتی‌بیوتیک‌ها (کلاریترومایسین، آموکسی‌سیلین یا مترونیدازول) + مهارکننده پمپ پروتون  (PPI) .
  • درمان زخم ناشی از  NSAIDs :
    • قطع یا کاهش مصرف دارو.
    • مصرف PPI یا آنتاگونیست  H2 .
  • درمان حمایتی:
    • اجتناب از الکل و سیگار.
    • رژیم غذایی سبک و کم‌تحریک.
  • در موارد شدید:
    • جراحی در صورت سوراخ‌شدن یا خونریزی شدید.

⚠️ عوارض و پیش‌آگهی

  • خونریزی گوارشی.
  • سوراخ‌شدن معده یا دوازدهه.
  • انسداد خروجی معده.
  • افزایش خطر سرطان معده در عفونت مزمن هلیکوباکتر پیلوری.
  • پیش‌آگهی : با درمان مناسب، بیشتر بیماران بهبود می‌یابند اما نیاز به پیگیری دارند.

📚 منابع اطلاعاتی

  • American College of Gastroenterology – Peptic Ulcer Disease
  • Mayo Clinic – Peptic Ulcer
  • UpToDate Clinical Database