🍽️ بیماری رفلاکس معده
Gastroesophageal Reflux Disease - (GERD)
📘 توضیح کلی
بیماری رفلاکس معده یا GERD زمانی رخ میدهد که اسید معده بهطور مکرر به مری بازگردد. این برگشت اسید باعث تحریک و التهاب مخاط مری میشود و علائم شایع آن سوزش سر دل و بازگشت محتویات معده به دهان است. GERD یک بیماری مزمن است و در صورت عدم درمان میتواند منجر به عوارضی مانند مری بارت (تغییر بافت قسمت انتهایی مری)، تنگی مری یا سرطان مری شود.
🌍 همهگیرشناسی
- حدود ۲۰٪ بزرگسالان در کشورهای غربی علائم GERD دارند.
- شیوع در ایران نیز بالاست، بهویژه در شهرهای بزرگ.
- بیشتر در افراد بالای ۴۰ سال دیده میشود.
- عوامل خطر: چاقی، مصرف غذاهای چرب و تند، سیگار، الکل، بارداری.
⚠️ علائم بالینی
- سوزش سر دل (احساس سوزش پشت جناغ).
- بازگشت اسید یا غذا به دهان (Regurgitation) .
- درد قفسه سینه شبیه آنژین.
- سرفه مزمن یا خشونت صدا.
- مشکل در بلع (دیسفاژی).
- بدتر شدن علائم هنگام دراز کشیدن یا پس از غذاهای سنگین.
🧪 علتهای بروز بیماری
- ضعف یا شلی اسفنکتر تحتانی مری (LES) .
- چاقی و افزایش فشار شکمی.
- فتق هیاتال (بیرونزدگی معده به قفسه سینه).
- مصرف غذاهای چرب، شکلات، قهوه، الکل.
- مصرف داروهایی مانند NSAIDs، کورتیکواستروئیدها، نیتراتها.
🛡️ راههای پیشگیری
- کاهش وزن و حفظ BMI مناسب.
- اجتناب از غذاهای محرک (چرب، تند، شکلات، قهوه).
- ترک سیگار و الکل.
- پرهیز از دراز کشیدن بلافاصله پس از غذا.
- بالا بردن سر تخت هنگام خواب.
- مصرف وعدههای کوچک و متعدد بهجای وعدههای بزرگ.
🔬 نحوه تشخیص بیماری و آزمایش های تشخیصی
|
نوع آزمایش |
کاربرد |
|
آندوسکوپی |
بررسی التهاب، زخم یا مری بارت |
|
مانومتری مری |
ارزیابی عملکرد اسفنکتر مری |
|
Ph متری ۲۴ ساعته |
اندازهگیری میزان اسید برگشتی |
|
عکسبرداری با باریم |
بررسی ساختار مری و معده |
|
آزمایشهای بالینی |
تشخیص بر اساس علائم و پاسخ به درمان |
💊 درمان بیماری
درمان شامل اصلاح سبک زندگی و داروهاست.
- اصلاح سبک زندگی: کاهش وزن، رژیم غذایی مناسب، ترک سیگار و الکل.
- داروها:
- مهارکنندههای پمپ پروتون (PPI) مانند امپرازول، لانزوپرازول.
- آنتاگونیستهای H2 مانند رانیتیدین یا فاموتیدین.
- آنتیاسیدها برای تسکین سریع علائم.
- روشهای جراحی:
- فوندوپلیکاسیون (تقویت اسفنکتر مری).
- درمان فتق هیاتال در موارد شدید.
⚠️ عوارض و پیشآگهی
- مری بارت (تغییرات پیشسرطانی مخاط مری).
- تنگی مری.
- خونریزی یا زخم مری.
- افزایش خطر سرطان مری.
- پیشآگهی: با درمان مناسب، بیشتر بیماران کنترل میشوند اما نیاز به پیگیری طولانیمدت دارند.
📚 منابع اطلاعاتی
- American College of Gastroenterology – GERD
- Mayo Clinic – GERD
- UpToDate Clinical Database