💧 سندرم نفروتیک
Nephrotic Syndrome
📘 توضیح کلی
سندرم نفروتیک مجموعه‌ای از علائم بالینی است که در اثر آسیب به فیلترهای کلیه (گلومرول‌ها) ایجاد می‌شود. این آسیب باعث نشت مقدار زیادی پروتئین از خون به ادرار می‌شود که در نتیجه سطح پروتئین خون کاهش یافته و بدن دچار تورم و اختلالات متابولیک می‌شود.
این سندرم می‌تواند ناشی از بیماری‌های اولیه کلیه یا ثانویه به بیماری‌های دیگر مانند دیابت، لوپوس یا عفونت‌ها باشد. سندرم نفروتیک در کودکان و بزرگسالان دیده می‌شود و بسته به علت زمینه‌ای، شدت و پاسخ به درمان متفاوت است.
🌍 همه‌گیرشناسی
- در کودکان، شایع‌ترین علت سندرم نفروتیک بیماری با تغییرات کم (Minimal Change Disease) است
- در بزرگسالان، علل شایع‌تر شامل گلومرولواسکلروز فوکال و سگمنتال (FSGS) و نفروپاتی غشایی است
- شیوع بیشتر در پسران زیر ۶ سال
- در ایران، موارد کودکی و بزرگسالی هر دو گزارش شده‌اند
- برخی موارد با عودهای مکرر همراه هستند
⚠️ علائم بالینی
- تورم اطراف چشم‌ها، پاها، شکم یا کل بدن
- ادرار کف‌آلود (به‌دلیل دفع پروتئین)
- افزایش وزن ناگهانی (به‌دلیل احتباس مایعات)
- خستگی و ضعف
- کاهش اشتها
- فشار خون بالا (در برخی موارد)
- افزایش خطر عفونت و لخته خون
🧪 علت‌های بروز بیماری
علل سندرم نفروتیک به دو دسته تقسیم می‌شوند:
۱. علل اولیه (بیماری‌های کلیوی):
- Minimal Change Disease (MCD)
- Focal Segmental Glomerulosclerosis (FSGS)
- Membranous Nephropathy
۲. علل ثانویه (بیماری‌های سیستمیک):
- دیابت
- لوپوس (SLE)
- عفونت‌ها
- داروهای NSAIDs ، آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای ضدسرطان
- سرطان‌ها (مانند لنفوم یا مولتیپل میلوما)
🛡️ راه‌های پیشگیری
- کنترل دقیق دیابت و فشار خون
- اجتناب از مصرف خودسرانه داروهای ضدالتهاب
- واکسیناسیون علیه هپاتیت B و C
- درمان سریع عفونت‌ها
- پایش دوره‌ای عملکرد کلیه در افراد پرخطر
- تغذیه مناسب و کاهش مصرف نمک و چربی
🔬 نحوه تشخیص بیماری و آزمایش های تشخیصی
|
نوع آزمایش |
کاربرد |
|
آزمایش ادرار ۲۴ ساعته |
اندازه‌گیری دقیق دفع پروتئین |
|
نسبت پروتئین به کراتینین ادرار |
روش ساده‌تر برای بررسی دفع پروتئین |
|
آلبومین سرم |
کاهش آن نشانه اصلی سندرم نفروتیک |
|
کلسترول و تری‌گلیسرید |
افزایش آن‌ها به‌دلیل اختلال متابولیسم چربی |
|
آزمایش‌های کلیوی |
کراتینین، GFR برای بررسی عملکرد کلیه |
|
بیوپسی کلیه |
در بزرگسالان برای تعیین نوع بیماری زمینه‌ای |
💊 درمان بیماری
درمان بستگی به علت زمینه‌ای دارد.
در کودکان (MCD) :
- کورتیکواستروئیدها مانند پردنیزولون
- در موارد مقاوم : سیکلوسپورین یا مایکوفنولات
در بزرگسالان:
- درمان اختصاصی بر اساس نوع بیماری
- داروهای مدر برای کاهش تورم
- داروهای کاهش چربی خون
- داروهای ضدانعقاد در موارد خطر لخته خون
- مکمل‌های تغذیه‌ای و ویتامین‌ها
پیگیری:
- پایش دفع پروتئین، عملکرد کلیه و سطح آلبومین
- بررسی عود بیماری و تنظیم داروها
📚 منابع اطلاعاتی
- National Kidney Foundation – Nephrotic Syndrome
- Mayo Clinic – Nephrotic Syndrome
- UpToDate Clinical Database