🍷 هپاتیت الکلی
Alcoholic Hepatitis
📘 توضیح کلی
هپاتیت الکلی نوعی التهاب کبدی است که در اثر مصرف زیاد و طولانیمدت الکل ایجاد میشود. این بیماری میتواند از یک التهاب خفیف تا آسیب شدید کبدی مانند سیروز یا نارسایی کبدی پیشرفت کند. برخلاف تصور رایج ، حتی مصرف متوسط الکل در برخی افراد میتواند منجر به آسیب کبدی شود ، بهویژه اگر عوامل زمینهای مانند سوءتغذیه یا بیماریهای دیگر وجود داشته باشد.
هپاتیت الکلی معمولاً در افرادی دیده میشود که سالها الکل مصرف کردهاند ، اما گاهی در مصرفکنندگان جدید نیز رخ میدهد. علائم آن ممکن است شدید باشد و نیاز به بستری فوری داشته باشد. ترک الکل و اصلاح سبک زندگی مهمترین اقدامات درمانی هستند.
🌍 همهگیرشناسی
- شیوع بالا در کشورهای غربی با مصرف بالای الکل
- در آمریکا، سالانه بیش از ۱۰۰ هزار نفر به هپاتیت الکلی مبتلا میشوند
- بیشتر در مردان ۳۰ تا ۶۰ ساله دیده میشود
- در ایران، بهدلیل محدودیت مصرف الکل، شیوع پایینتر است اما موارد پنهان وجود دارد
- سوءتغذیه، مصرف همزمان داروهای آسیبرسان به کبد و هپاتیت ویروسی میتوانند خطر را افزایش دهند
⚠️ علائم بالینی
- زردی پوست و چشمها (یرقان)
- درد در ناحیه راست بالای شکم (محل کبد)
- تهوع، استفراغ
- کاهش اشتها و کاهش وزن
- تب
- تورم شکم (آسیت) یا پاها
- خونریزی آسان (لثه، بینی، کبودی)
- گیجی یا خوابآلودگی (نشانه انسفالوپاتی کبدی در موارد شدید)
🧪 علتهای بروز بیماری
علت اصلی هپاتیت الکلی مصرف مزمن و زیاد الکل است. الکل باعث :
- التهاب سلولهای کبدی
- تجمع چربی در کبد
- اختلال در عملکرد آنزیمهای کبدی
- تحریک سیستم ایمنی علیه سلولهای کبد
عوامل تشدیدکننده شامل :
- سوءتغذیه
- مصرف همزمان داروهای آسیبرسان به کبد (مثل استامینوفن در دوز بالا)
- ابتلا به هپاتیت B یا C
- ژنتیک و تفاوتهای فردی در متابولیسم الکل
🛡️ راههای پیشگیری
- پرهیز کامل از مصرف الکل یا محدود کردن آن به حداقل ممکن
- تغذیه سالم و متعادل برای حمایت از عملکرد کبد
- اجتناب از مصرف همزمان داروهای آسیبرسان به کبد
- غربالگری برای هپاتیتهای ویروسی در افراد پرخطر
- آموزش عمومی درباره خطرات مصرف الکل و آسیب کبدی
🔬 نحوه تشخیص بیماری و آزمایش های تشخیصی
|
نوع آزمایش |
کاربرد |
|
ALT و AST |
آنزیمهای کبدی؛ معمولاً AST بیشتر از ALT افزایش مییابد |
|
بیلیروبین |
افزایش آن نشانه زردی و اختلال عملکرد کبد |
|
INR |
شاخص انعقاد خون؛ در آسیب شدید کبدی افزایش مییابد |
|
آلبومین |
کاهش آن نشانه اختلال در ساخت پروتئین توسط کبد |
|
سونوگرافی یا CT اسکن |
بررسی اندازه و ساختار کبد، وجود آسیت یا سیروز |
|
بیوپسی کبد |
در موارد خاص برای تأیید تشخیص و شدت التهاب |
💊 درمان بیماری
درمان اصلی:
- قطع کامل مصرف الکل؛ مهمترین و مؤثرترین اقدام
- بستری در موارد شدید برای پایش علائم و حمایت تغذیهای
- مصرف داروهای ضدالتهاب مانند پردنیزولون (با نظر پزشک)
- داروی پنتوکسیفیلین در برخی موارد برای کاهش التهاب
درمان حمایتی:
- تغذیه مناسب با پروتئین کافی
- مکملهای ویتامین B1، B6 و فولیک اسید
- کنترل آسیت با محدودیت نمک و داروهای مدر
- درمان انسفالوپاتی با لاکتولوز
در موارد پیشرفته:
- بررسی برای پیوند کبد در بیماران با نارسایی شدید
- شرط پیوند : قطع مصرف الکل برای حداقل ۶ ماه
📚 منابع اطلاعاتی
- WHO – Alcohol and Liver Disease
- Cleveland Clinic – Alcoholic Hepatitis
- American Liver Foundation
- UpToDate Clinical Database