نام آزمایش: کشت لژیونلا(باکتری عامل عفونت ریوی)
Legionella – Culture
توضیح کلی آزمایش
آزمایش کشت لژیونلا برای شناسایی باکتری Legionella pneumophila از نمونههای تنفسی ، مایع شستوشوی برونک یا بیوپسی ریوی انجام میشود. این باکتری عامل بیماری لژیونر است که نوعی پنومونی غیرمعمول و شدید محسوب میشود و در افراد مسن ، سیگاری یا دارای نقص ایمنی شیوع بیشتری دارد.
کشت لژیونلا نیازمند محیطهای اختصاصی مانند BCYE (Buffered Charcoal Yeast Extract) و شرایط خاص رطوبتی و دمایی است. اگرچه آزمایشهای سریعتر مانند آنتیژن ادراری یا PCR رایجترند ، کشت همچنان مرجع طلایی برای شناسایی و تایپینگ سویههاست.
کاربردهای بالینی آزمایش
- بررسی موارد پنومونی شدید یا غیرمعمول
- بررسی بیماران بستری در ICU با علائم تنفسی
- بررسی موارد مشکوک به بیماری لژیونر
- بررسی بیماران با نقص ایمنی ، پیوند عضو یا سرطان
- بررسی اپیدمیهای مرتبط با منابع آبی یا تهویه
- بررسی موارد مقاوم به درمان یا عودکننده
- پایش درمان و بررسی حساسیت دارویی
فیزیولوژی و مکانیسم آزمایش
Legionella pneumophila یک باسیل گرم منفی بیهوازی اختیاری است که در محیطهای آبی مانند برجهای خنککننده ، سیستم تهویه یا منابع آب گرم رشد میکند. این باکتری از طریق استنشاق آئروسل آلوده وارد ریه شده و باعث پنومونی شدید میشود.
در روش کشت ، نمونه تنفسی در محیط BCYE قرار داده میشود و در شرایط رطوبتی و دمای ۳۵–۳۷ درجه سانتیگراد انکوبه میشود. رشد ممکن است تا ۷ روز طول بکشد. پس از رشد ، شناسایی فنوتیپی و مولکولی انجام شده و آزمایش حساسیت دارویی صورت میگیرد.
علائم بالینی مرتبط با مثبت شدن آزمایش
- تب بالا و ناگهانی
- سرفه خشک یا همراه با خلط
- تنگی نفس
- درد قفسه سینه
- سردرد ، گیجی یا اختلال سطح هوشیاری
- تهوع ، استفراغ یا اسهال
- ضعف عمومی
- علائم شوک یا سپسیس (عفونت) در موارد شدید
آزمایشهای مکمل
- آزمایش آنتیژن ادراری برای لژیونلا تیپ 1
- PCR از نمونه تنفسی
- CBC برای بررسی لکوسیتوز یا آنمی
- CRP و ESR برای ارزیابی التهاب
- تصویربرداری قفسه سینه با X-ray یا CT
- بررسی عملکرد کلیوی و کبدی
- بررسی سطح لاکتات در موارد شوک
- بررسی کشت خون در موارد سپسیس
- بررسی اپیدمیولوژیک در موارد گروهی
- بررسی منابع آبی یا تهویه در محیط بیمار
ضرورت تشخیص زودهنگام
تشخیص زودهنگام لژیونلا میتواند از پیشرفت به پنومونی شدید ، نارسایی تنفسی یا مرگ جلوگیری کند. درمان سریع با ماکرولیدها یا فلوروکینولونها اثربخشی بالایی دارد و میتواند از بستری طولانیمدت یا نیاز به تهویه مکانیکی جلوگیری کند.
عوارض تشخیص دیرهنگام
- پنومونی دوطرفه یا نکروتیک
- نارسایی تنفسی و نیاز به ونتیلاتور
- سپسیس و شوک عفونی
- نارسایی کلیوی یا کبدی
- مرگ در موارد شدید و درماننشده
- بستریهای طولانیمدت
- کاهش کیفیت زندگی
- انتقال بیماری در موارد اپیدمی
- مقاومت دارویی در صورت درمان ناقص
عوامل افزایشدهنده احتمال مثبت شدن آزمایش
- سن بالا ، سیگار یا بیماری زمینهای
- تماس با منابع آبی یا تهویه آلوده
- علائم تنفسی شدید و تب بالا
- نقص ایمنی یا پیوند عضو
- نمونهگیری صحیح از ترشحات تنفسی
- عدم مصرف آنتیبیوتیک قبل از نمونهگیری
- استفاده از محیط BCYE و شرایط رطوبتی مناسب
عوامل کاهشدهنده احتمال مثبت شدن آزمایش
- مصرف آنتیبیوتیک قبل از نمونهگیری
- نمونهگیری سطحی یا ناکافی
- بیماریهای ویروسی یا باکتریایی دیگر با علائم مشابه
- نگهداری نامناسب نمونه
- عدم استفاده از محیطهای کشت اختصاصی
- فرمهای غیرقابل رشد یا نهفته باکتری
منابع
- UpToDate
- Lab Tests Online
- Mayo Clinic
- PubMed
- CDC Guidelines on Legionella
- Harrison’s Principles of Internal Medicine
- Infectious Diseases Society of America – IDSA
- Journal of Clinical Microbiology
- WHO Environmental Health Guidelines