به از کار افتادن یا کاهش عملکرد کلیه به شکل ناگهانی که سبب افزایش میزان سموم دفعی کلیه در خون می شود نارسایی حاد کلیه اطلاق می گردد. نارسایی حاد کلیه می تواند بین چند ساعت تا چند روز اتفاق بیفتد.
نارسایی حاد کلیه به دلایل زیر رخ می دهد:
Pre Renal: اختلالاتی با منشا قبل از کلیه مانند کاهش خونرسانی به کلیه در اثر افت فشار خون، خونریزی و یا شک
Intra Renal : اختلالاتی با منشا داخل کلیه مانند صدمات بافت کلیه
Post Renal: اختلالاتی با منشا پس از کلیه مانند انسداد در برابر جریان ادرار، تومور و سنگها در لگنچه و حالب
علائم بالینی: ARF
با بروز اختلال در مکانیسم های تنظیمی طبیعی کلیه، تقریبا تمام دستگاه های بدن به نوعی درگیر می شوند.
ظاهر بیمار بسیار بدحال و خواب آلود است.
علائم عمومی شامل :
- تهوع
- استفراغ
- اسهال مداوم
- خشکی مخاط (به علت دهیدراتاسیون)
- تنفس بدبو
- افسردگی
- گیجی
- علائم عصبی – عضلانی (گرفتگی عضلانی به علت اختلال در متابولیسم کلسیم ، سدیم ، پتاسیم و فسفر)
- اختلال شنوایی و لرزش
علائم کم خونی:
- کاهش تولید اریتروپویتین
- خونریزی
- کاهش عمر گلبول های قرمز
- وجود همولیز خفیف
- کمبود ویتامین های خونساز در اثر محدودیت رژیم غذایی و استفراغ و کمبود آهن
علائم ادراری :
- ادرار خونی ممکن است وجود داشته باشد
- برون ده ادراری متغیر است
- میزان سدیم ادرار کاهش می یابد
علائم گوارشی:
- تهوع
- استفراغ
- خونریزی های گوارشی
علائم متابولیک:
- کاهش سدیم
- کاهش پتاسیم
- کاهش کلسیم و منیزیوم
علائم ریوی:
- افیوژن ریوی
- پنومونی
علائم قلبی:
- آریتمی (اختلال در ریتم ضربان قلب)
- پریکاردیت (التهاب پرده پوشاننده قلب)
علائم پوستی:
- خون مردگی
- رنگ پریدگی
- خشکی پوست
- خارش
تشخیص:
معمولا آزمایشات زیر برای تشخیص نارسایی حاد کلیه درخواست میشوند:
- نیتروژن اوره خون (BUN)
- پتاسیم سرم
- سدیم سرم
- برآورد گلومرولی (eGFR)
- آزمایش ادرار
- کراتینین
سونوگرافی روش ترجیحی برای تشخیص نارسایی حاد کلیه است. با این حال، رادیوگرافی شکم، سی تی اسکن شکم و MRI شکمی می تواند در تشخیص کمک کننده باشند.
درمان:
همه بیماران ARF نیاز به اقدامات حمایتی مانند تنظیم آب و الکترولیت ها، و پیشگیری از عوارض مانند عفونت ها و مشکلات گوارشی دارند. بیماران باید از نظر اختلال اب و الکترولیت تحت نظر بوده و درمان های مناسب دریافت کنند، هدف درمانی نارسایی حاد کلیه نگهداری تعادل شیمیایی طبیعی و پیشگیری از عوارض است به شکلی که بافت کلیه ها بهبود یافته و عملکرد کلیه به حالت طبیعی برگردد.
ممکن است برای درمان به انجام دیالیز نیاز باشد. اگر در اثر نارسایی حاد کلیه، سموم در خون انباشته شوند، برای دور کردن سموم و مایعات اضافی از بدن نیاز به همودیالیز می باشد تا اینکه کلیه ها بهبود یابند. همچنین برای کاهش پتاسیم خون نیاز به دیالیز می باشد.
در طی فرآیند دیالیز یک دستگاه، خون را از بدن به سمت یک کلیه مصنوعی می برد و بعد از جدا شدن مواد زائد، مجددا خون به سمت بدن برمی گردد.