سرطان روده بزرگ یا سرطان کولورکتال سومین سرطان شایع در ایالات متحده است.
سرطان روده بزرگ همچنین سومین علت مرگ و میر ناشی از سرطان در ایالات متحده است.
متخصصان توصیه می کنند که از 50 سالگی به بعد غربالگری منظم برای سرطان روده بزرگ انجام شود.
در این مقاله، ما به بررسی چگونگی شناخت و درمان سرطان روده بزرگ، دلیل بروز آن و چگونگی پیشگیری از آن می پردازیم.
روده بزرگ یا کولون اندامی عضلانی و لولهای شکل میباشد که از انتهای روده کوچک تا مقعد امتداد دارد و طول تقریبی آن یک متر و بیست و دو سانتیمتر است. در حالت طبیعی بخش نخست یا راست روده بزرگ، موسوم به کولون صعودی یا بالارو، از بخش تحتانی راست شکم بالا میرود. بخش بعدی، کولون عرضی، از سمت راست به چپ قسمت فوقانی شکم در حرکت است. پس از آن، بخش سوم یا کولون نزولی از قسمت چپ شکم رو به پایین میرود. سپس بخش S شکل کولون یا سیگموئید، بقیهی روده بزرگ را به راست روده (رکتوم) قرار گرفته در انتهای مقعد وصل میکند. روده بزرگ سه کارکرد اصلی دارد:
- هضم و جذب مواد مغذی از غذا
- تغلیظ مواد مدفوعی با جذب مایعات و الکترولیتهای آن
- انباشتن مواد مدفوعی و کنترل تخلیه آن
ریسک فاکتورهای ابتلا به سرطان کولورکتال
برخی از عوامل وجود دارد که ممکن است خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش دهد:
عوامل غیرقابل اجتناب
برخی از عواملی که خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش می دهد اجتناب ناپذیر است و قابل تغییر نیست. سن یکی از آنهاست. شانس ابتلا به این سرطان بعد از 50 سالگی بیشتر می شود.
برخی دیگر از عوامل خطر غیر قابل اجتناب عبارتند از:
- سابقه پولیپ روده بزرگ
- سابقه بیماری های روده
- سابقه خانوادگی سرطان روده بزرگ
- ابتلا به سندرم ژنتیکی مانند پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی (FAP)
عوامل قابل اجتناب
برخی عوامل خطر قابل اجتناب هستند. این بدان معنی است که شما می توانید آنها را تغییر دهید تا خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ کاهش یابد. عوامل خطر قابل اجتناب عبارتند از:
- اضافه وزن
- سیگار کشیدن
- نوشیدن زیاد الکل
- دیابت نوع 2
- داشتن یک سبک زندگی بی تحرک
- مصرف رژیم غذایی پر از غذاهای فرآوری شده یا گوشت قرمز
علائم بالینی:
سرطان روده بزرگ یا کولورکتال اغلب در اولین مراحل علامتی ایجاد نمی کند.
علائم این سرطان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- اسهال یا یبوست
- تغییر در قوام مدفوع
- مدفوع سست و باریک
- خون در مدفوع، که ممکن است قابل مشاهده یا مخفی باشد
- درد شکم، گرفتگی، نفخ یا گاز
- نیاز به دفع مکرر مدفوع
- ضعف و خستگی
- کاهش وزن غیر قابل توضیح
- سندرم روده تحریک پذیر
- آنمی فقر آهن
اگر سرطان به اعضا دیگر بدن مانند کبد گسترش یابد، می تواند باعث ایجاد علائم اضافی در ناحیه جدید شود.
مراحل سرطان کولورکتال
در سرطان روده بزرگ مراحل به شرح زیر است:
- مرحله 0: به عنوان کارسینوم درجا شناخته می شود، در این مرحله سرطان از لایه داخلی روده بزرگ خارج نشده و معمولاً درمان آن آسان خواهد بود.
- مرحله 1: سرطان به لایه بعدی بافت روده رسیده است اما به غدد لنفاوی یا اندام دیگری گسترش نیافته.
- مرحله 2: سرطان به لایه های بیرونی روده بزرگ رسیده است، اما فراتر از روده بزرگ نیست.
- مرحله 3: سرطان تا لایه های بیرونی روده بزرگ رشد کرده و به یک تا سه غدد لنفاوی رسیده است. با این حال، به مناطق دوردست گسترش نیافته است.
- مرحله 4: سرطان به بافتهای دیگری که در خارج از دیواره روده بزرگ قرار دارند گسترش یافته است. با پیشرفت مرحله 4، سرطان روده بزرگ به نقاط دوردست بدن نیز متاستاز می یابد.
اگر سرطان روده بزرگ به قسمتهای دیگر بدن گسترش یابد، ممکن است علائم زیر بروز کنند:
- زردی
- تورم در دست یا پا
- مشکلات تنفسی
- سردردهای مزمن
- تاری دید
- شکستگی استخوان
تشخیص:
- آزمایش خون مخفی در مدفوع (FOBT): برای تشخیص وجود خون مخفی در مدفوع (FOBT) این آزمایش درخواست میشود.
- معاینه انگشتی رکتال: پزشک با وارد کردن انگشت به داخل مقعد این معاینه را انجام میدهد. این روش یک غربالگری سریع سرطانی است و دردناک نیست، اما برای بعضی از افراد نسبتاً ناراحت کننده است. غربالگری سرطان فقط چند ثانیه طول می کشد.
- کولونوسکوپی: این تست است به متخصص بیماری های گوارشی اجازه می دهد تا داخل روده بزرگ را بررسی کند.
- این آزمایش به دنبال تشخیص پولیپ، تومور یا ناهنجاری های دیگر درخواست میشود.
- کولونوسکوپی نوعی آندوسکوپی است. و یک لوله پلاستیکی نازک و انعطاف پذیر با یک دوربین ریز در انتها، از طریق مقعد وارد روده بزرگ می شود. با ورود لوله به روده بزرگ، دوربین تصاویر داخل روده بزرگ را به مانیتور ویدئویی می فرستد.
- کولونوسکوپی معمولاً با تزریق آرام بخش انجام می شود و برای اکثر افراد یک تست ناراحت کننده نیست. پیش از انجام تست داروی مسهلی به بیمار داده می شود که مدفوع را از روده پاک می کند. ناشتایی قبل از آزمایش و داشتن رژیم غذایی مایع فقط برای یك روز قبل از آزمایش، باید انجام شود.
- سیگموئیدوسکوپی: شبیه به کولونوسکوپی است اما لوله به داخل روده بزرگ وارد نمیشود. از یک آندوسکوپ کوتاه تر برای بررسی راست روده، کولون سیگموئید و بخشی از روده بزرگ استفاده می شود.
- CTکولونوگرافی: روش دیگری برای بررسی روده بزرگ است. با استفاده از این روش امکان تهیه بیوپسی وجود دارد.
- باریم انما: نوعی رادیوگرافی است که می تواند تومورها را نشان دهد.
- قبل از این تست، مایعی از طریق مقعد به رکتوم و کولون وارد می شود. این مایع حاوی باریم است که در برابر اشعه X به صورت جامد نشان داده می شود. این تکنیک تومورها و برخی ناهنجاریهای دیگر در کولون و رکتوم را تشخیص میدهد.
- باریم انما غالباً تومورهای بدخیم را تشخیص می دهد، اما در تشخیص تومورهای کوچک یا آنهایی که در کولون قرار دارند مؤثر نیست.
- اگر وجود تومور در رکتوم یا کولون توسط بیوپسی انجام شده در طی سیگموئیدسکوپی یا کولونوسکوپی مشخص شود، سی تی اسکن شکم و رادیوگرافی قفسه سینه باید انجام شود تا اطمینان حاصل شود که بیماری به سایر قسمتهای بدن گسترش نیافته است.
درمان:
درمان به نوع و مرحله سرطان روده بزرگ بستگی دارد. پزشک همچنین هنگام تصمیم گیری در مورد بهترین گزینه درمانی، سن، وضعیت کلی سلامتی و سایر خصوصیات بیمار را در نظر می گیرد.
رایج ترین گزینه های درمانی برای سرطان روده بزرگ جراحی، شیمی درمانی و پرتودرمانی هستند.
هدف از درمان، از بین بردن سلول های سرطانی، جلوگیری از گسترش آنها و کاهش علائم ناراحت کننده خواهد بود.
پیشگیری:
برخی اقدامات پیشگیرانه شامل موارد زیر است:
- تناسب وزن
- ورزش منظم
- مصرف مقدار زیادی میوه، سبزیجات و غلات کامل
- محدود کردن مصرف چربی های اشباع و گوشت قرمز
- محدودیت مصرف الکل و ترک سیگار
غربالگری
ممکن است علائم تا زمان پیشرفت سرطان ظاهر نشوند. به همین دلیل، برای افراد 50 تا 75 ساله انجام غربالگری سرطان کولورکتال به روشهای زیر توصیه میشود:
- آزمایش مدفوع هر 2 سال یک بار
- سیگموئیدوسکوپی یا کلونوسکوپی هر 10 سال به همراه تست مدفوع هر 2 سال یکبار
منظم بودن غربالگری بستگی به میزان ریسک فرد دارد.
منابع:
https://medlineplus.gov/ency/article/000262.htm
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/colon-cancer/symptoms-causes/syc-20353669
https://www.medicalnewstoday.com/articles/150496.php#prevention
https://www.medicinenet.com/colon_cancer/article.htm
https://www.healthline.com/health/colon-cancer#symptoms
https://www.emedicinehealth.com/colon_cancer/article_em.htm#is_it_possible_to_prevent_colon_cancer
https://www.cancer.org/cancer/colon-rectal-cancer/about.html