نارسائی مزمن کلیه از بین رفتن غیر قابل برگشت عملکرد کلیه است که با افزایش غاظت کراتینین سرم و کاهش فیلتراسیون گلومرولی مشخص می شود. با کاهش عملکرد کلیوی ،محصولات نهایی متابولیسم پروتئین که بطورطبیعی از طریق ادرار دفع می شونددر خون تجمع می یابند، در نتیجه اورمی ایجاد می شود که به تمام سیستم های بدن تاثیر مضر می گذارد. هر چه تجمع موارد زاید بیشتر باشد، نشانه ها شدیدتر خواهد بود .
علائم بالینی:
- خارش
- کم خونی
- کم شدن تولید ادرار
- ادرار تیره
- خستگی
- فشارخون بالا
- درد در پهلو
- گرفتگی عضلات
- تهوع و استفراغ
- بی اشتهایی
- تورم در پاها و مچ پا
- تکرر ادرار مخصوصا در شب
- مشکلات تنفسی
- مشکل خواب
مراحل نارسایی مزمن کلیه
تغییرات در میزان GFR می تواند ارزیابی کند که پیشرفت بیماری کلیوی چقدر است. در بسیاری از کشورها مراحل بیماری کلیوی به شرح زیر طبقه بندی می شوند:
مرحله 1 - میزان GFR طبیعی است. با این حال ، شواهدی از بیماری کلیه کشف شده است.
مرحله 2 - میزان GFR پایین تر از 90 میلی لیتر است و شواهدی از بیماری کلیوی مشخص شده است.
مرحله 3 - بیماری کلیوی تشخیص داده شده، میزان GFR پایین تر از 60 میلی لیتر است.
مرحله 4 - بیماری کلیوی تشخیص داده شده، میزان GRF پایین تر از 30 میلی لیتر است.
مرحله 5 - میزان GFR کمتر از 15 میلی لیتر است. نارسایی کلیوی رخ داده است.
بسیار حائز اهمیت است که بیماری کلیوی در مراحل اولیه تشخیص داده شود و برای جلوگیری از آسیب جدی اقدامات پیشگیرانه انجام شود.
بیماران مبتلا به دیابت باید سالانه آزمایش میکروآلبومینوری (مقادیر کمی پروتئین) در ادرار را انجام دهند. این آزمایش می تواند نفروپاتی دیابتی زودرس (آسیب اولیه کلیه مرتبط با دیابت) را تشخیص دهد.
تشخیص:
نارسائی مزمن کلیه معمولاً تا زمانی که کلیه ها آسیب نبیند، هیچ علامتی ندارد. برای کنترل سلامتی کلیه ممکن است پزشک آزمایشات زیر را درخواست کند:
eGFR (برآورد میزان فیلتراسیون گلومرولی)
eGFR نشانه ای است که کلیه ها توانایی پاکسازی خون را دارند. بدن همیشه در حال دفع مواد زاد است. مواد زائد وارد خون میشوند و کلیه های سالم آنها را از خون خارج می کنند. این مواد زائد کراتینین هستند. اگر میزان کراتینین در خون بیش از حد مجاز است، ممکن است علامت این باشد که کلیه های در فیلتر کردن خون مشکل دارند.
پزشکان با استفاده از اطلاعات به دست آمده از آزمایش میزان کراتینین خون میزان eGFR را مشخص میکنند. اگر eGFR به مدت سه ماه یا بیشتر از 60 کمتر باشد، ممکن است بیمار در معرض بیماری کلیوی قرار گیرد.
آزمایش ادرار
این آزمایش برای کنترل وجود خون یا پروتئین در ادرار انجام می شود.
وجود خون یا پروتئین در ادرار، ممکن است علامت این باشد که کلیه ها به خوبی کار نمی کنند.
فشار خون
فشار خون بالا می تواند باعث بیماری کلیوی شود ، اما بیماری کلیوی نیز می تواند باعث فشار خون بالا شود. گاهی فشار خون بالا نشانه این است که کلیه ها به خوبی کار نمی کنند.
پیشگیری:
اگر چه آسیب به کلیه ها دائمی است اما با انجام نکات ساده زیر میتوان از ابتلا به بیماریهای کلیه پیشگیری کرد:
- کنترل قند خون
- کنترل فشار خون
- پیروی از یک رژیم غذایی کم نمک و کم چرب
- حداقل 30 دقیقه ورزش در روز
- حفظ تناسب اندام
- ممنوعیت مصرف دخانیات و الکل
درمان:
درمان شامل کنترل شرایطی است که به کلیه ها آسیب می رساند. به ویژه، در افراد مبتلا به فشار خون بالا یا دیابت باید اطمینان حاصل شود که شرایط بیمار به خوبی کنترل شده است. کنترل قند خون و فشار خون توصیه میشود. اگر نارسایی مزمن کلیه زود هنگام تشخیص داده شود و به دقت کنترل شود، ممکن است درجلوگیری از بدتر شدن وضعیت و پیشرفت به سمت نارسایی کلیوی مرحله نهایی کمک کند.
افراد مبتلا به نارسایی کلیه که کلیه آنها دیگر قادر به فیلتر کردن خون و مایعات نیست ممکن است به دیالیز نیاز داشته باشند. درمان نارسایی کلیه در مرحله پایانی پیوند کلیه است.
منابع:
https://www.kidney.org/atoz/content/about-chronic-kidney-disease
https://www.medicalnewstoday.com/articles/172179.php
http://www.kidneyfund.org/kidney-disease/chronic-kidney-disease-ckd/