اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) معمولا در کودکی تشخیص داده می شوند ولی در بسیاری از موارد تا بزرگسالی ادامه می یابد. حدود شش میلیون کودک و ده میلیون فرد بزرگسال در آمریکا از این اختلال رنج می برند. ADHD شایعترین اختلال روانی کودکان است. کودکان مبتلا به ADHD ممکن است بیش فعال باشند و قادر به کنترل تکانه های خود نباشند. یا ممکن است در جلب توجه مشکل داشته باشند. این رفتارها در زندگی، مدرسه و خانه اختلال ایجاد می کند.
این اختلال در پسران شایع تر از دختران است. این بیماری معمولاً در سالهای ابتدایی مدرسه، وقتی کودک شروع به جلب توجه می کند، کشف می شود.
بزرگسالان مبتلا به ADHD ممکن است در مدیریت زمان، ساماندهی، تعیین اهداف و نگه داشتن شغل دچار مشکل شوند. همچنین ممکن است در روابط، عزت نفس دچار مشکل شوند یا به اعتیاد روی آورند.
علائم ADHD در کودکان
علائم به سه دسته تقسیم می شوند:
بی احتیاطی کودک مبتلا به ADHD:
- به راحتی پریشان می شود
- دستورالعمل ها را انجام نمی دهد یا کارهای را تمام نمی کند
- به نظر نمی رسد که گوش می دهد
- توجه نمی کند و بی دقت است
- فعالیتهای روزانه را فراموش می کند
- در سازماندهی کارهای روزانه مشکل دارد
- دوست ندارد کارهایی را انجام دهد که نیاز به نشستن دارند
- گم کردن وسایل
- خیال پردازی روزانه دارد
بیش فعالی کودک مبتلا به ADHD: (Hyperactivity)
- غالباً در حالت نشسته، پریشان است و مرتب جا یه جا می شود و پیچ و تاب میخورد.
- در بازی بی سر و صدا مشکل دارد
- همیشه در حال حرکت است، مانند دویدن
- صحبت کردن زیاد و بدون وقفه
تحریک پذیری کودک مبتلا به ADHD: (Impulsivity)
- نداشتن صبر برای انجام فعالیتها و عدم رعایت نوبت
- انجام کارها بدون توجه به عواقب آنها و به زبان آوردن صحبتهای نسنجیده
- صحبت دیگران را قطع می کند
علائم ADHD در بزرگسالان:
- پیری و فراموشی مزمن
- اضطراب
- عزت نفس پایین
- مشکلات در محل کار
- مشکل در کنترل عصبانیت
- تحریک پذیری
- اعتیاد
- به راحتی نا امید میشود
- احساس کسالت مزمن
- هنگام تمرکز مشکل دارد
- نوسانات خلقی
- افسردگی
دلایل بروز ADHD
علت ADHD مشخص نیست. محققان می گویند چندین چیز ممکن است منجر به آن شود، از جمله:
وراثت:
ADHD تمایل به تکرار و به ارث رسیدن دارد.
عدم تعادل شیمیایی:
مواد شیمیایی مغز در افراد مبتلا به ADHD ممکن است از تعادل خارج شود.
تغییرات مغزی:
مناطقی از مغز كه توجه را كنترل می كنند در كودكان مبتلا به ADHD كمتر فعال هستند.
تغذیه ضعیف، عفونت، سیگار کشیدن، نوشیدن الکل و سوء مصرف مواد در دوران بارداری می تواند بر رشد مغزی کودک تأثیر بگذارد.
سموم:
مانند سرب، ممکن است بر رشد مغزی کودک تأثیر بگذارند.
آسیب مغزی یا اختلال مغزی:
صدمه به قسمت جلوی مغز که لوب فرونتال نامیده می شود، می تواند در کنترل تکانه ها و احساسات مشکلاتی ایجاد کند.
ADHD قابل پیشگیری یا درمان نمی باشد. اما تشخیص زود هنگام، به علاوه داشتن یک برنامه درمانی و آموزشی مناسب، می تواند به کودک یا بزرگسال مبتلا به ADHD کمک کند، تا علائم را مدیریت کند.
تشخیص:
تشخیص ADHD ساده نیست، زیرا اختلالات دیگری مانند اضطراب (Anxiety)، افسردگی (Depression)، اختلالات خواب (Sleep Problems) و برخی از انواع ناتوانی در یادگیری (Learning Disabilities) هم می توانند علائم مشابهی را نشان دهند.
به هرحال تشخیص نهایی ADHD به عهده پزشک یا روانشناس است.
درمان ADHD
بسیاری از علائم ADHD را می توان با دارو و تراپی درمان کرد.
داروها: برخی داروها می توانند به کنترل رفتار بیش فعالی و تکانشی کمک کرده و باعث افزایش طول توجه شوند.
رفتاردرمانی: داشتن ساختار و روال می تواند به کودکان مبتلا به اختلال کمبود توجه و تمرکز بسیار کمک کند.
روان درمانی (مشاوره): می تواند به فرد مبتلا به ADHD کمک کند تا روشهای بهتری را برای مقابله با احساسات و سرخوردگی خود بیاموزد. همچنین می تواند به بهبود عزت نفس آنها کمک کند. مشاوره همچنین ممکن است اعضای خانواده را در درک بهتر کودک یا بزرگسال مبتلا به ADHD کمک کند.
آموزش مهارتهای اجتماعی می تواند رفتارهایی مانند صبر کردن و اشتراك را آموزش دهد.
گروه های حمایتی از افراد با مشکلات و نیازهای مشابه می توانند در پذیرش و پشتیبانی یاری کننده باشند. گروه ها همچنین می توانند راهی برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد ADHD ارائه دهند.