برای انجام کنترل کیفیت در آزمایش های انگل شناسی باید مراحل جمع آوری نمونه، آماده سازی، نگهداری معرف ها و ارائه گزارش نهایی تحت کنترل بوده و آزمایش به روش های استاندارد انجام شود. برای دستیابی به موارد ذکر شده رعایت نکات زیر ضروری است:
مراحل جمع آوری نمونه باید به روش استاندارد انجام شود.
انجام آزمایش کامل مدفوع و گزارش کامل از نظر رنگ، قوام، خون، موکوس، غذای هضم نشده، گلبول سفید و قرمز و ... ضروری است.
کیفیت معرف ها باید در موقع استفاده یا به صورت هفتگی بررسی گردد. محلول ها باید عاری از هر گونه آلودگی باکتریایی یا قارچی باشند.
محلول ید به رنگ چای پر رنگ بوده و در صورت کمرنگ شدن باید دور ریخته شود. برای کنترل کیفیت محلول ید می بایست نمونه مدفوع حاوی گلبول های سفید و عاری از انگل را با محلول ید مورد آزمون، رنگ آمیزی نمود. اگر گلبول های سفید توانایی جذب رنگ ید را داشته باشند، تک یاخته ها نیز قادر به جذب محلول ید خواهند بود. در رنگ آمیزی با محلول ید، سیتوپلاسم تک یاخته باید به رنگ زرد طلایی و مواد نشاسته ای به رنگ قهوه ای و کروماتین هسته به رنگ قهوه ای روشن تا تیره مشاهده شود.
جهت کنترل کیفیت آزمایش تغلیظ با فرمالین-اتیل استات و روش سولفات روی باید به نکات زیر توجه داشت:
- برداشت نمونه از قسمتهای مناسب مدفوع (حاوی موکوس یا خون ...) انجام شود.
- مواد و محلول ها به روش استاندارد تهیه شوند.
- سرعت و زمان سانتریفیوژ رعایت شود.
- گسترش با غلظت مناسب تهیه شود.
- لوله محتوی رسوب تا پایان مراحل انجام آزمایش و گزارش نهایی نگهداری شود.
معرف های مورد استفاده باید در زمان آزمایش، بررسی گردند. محلول سرم فیزیولوژی، سولفات روی و فرمالین باید شفاف و بدون آلودگی مرئی باشند.
برای کنترل کیفیت آزمایش تغلیظ، باید نمونه های مثبت شناخته شده تغلیظ و کیفیت مطلوب ارگانیسمها بررسی گردد. این اقدام می بایست حداقل هر سه ماه (خصوصا پس از کنترل سرعت سانتریفیوژ) انجام پذیرد.
وزن مخصوص سولفات روی، باید به طور ماهانه بررسی شود. وزن مخصوص در نمونه های تازه 1/18 و در نمونه های نگهداری شده در فرمالین 1/20 است. در غیر اینصورت با اضافه کردن سولفات روی یا آب مقطر تنظیم میشود. در صورت خرید سولفات روی باید نمونه های شناخته شده حاوی انگل، مورد آزمایش قرار گرفته و کیفیت مطلوب انگل ها بررسی گردد.
در مرحله گزارش نهایی باید تمامی سطح لامل با عدسی با بزرگنمایی 10* بررسی شود. در صورت عدم مشاهده مورد مشکوک با این بزرگنمایی، حداقل 1/3 لام با بزرگنمایی 40* بررسی شود.
از آنجاییکه تک یاخته ها باعث انعکاس نور میشوند، نباید برای بررسی از نور زیاد استفاده شود.
با توجه به اهمیت عملکرد سانتریفیوژ و میکروسکوپ در آزمایش های انگل شناسی باید به نگهداری و کنترل کیفی این تجهیزات توجه ویژه داشت.