آزمایش BT ، مخفف Bleeding Time و CT مخفف Clotting Time است و جهت بررسی زمان لازم برای تشکیل لخته و توقف خونریزی استفاده می شود. افراد بسیاری هرگز این آزمایش را انجام نمی دهند، اما برای افرادی که خونریزی آنها، حتی از یک برش کوچک، متوقف نمی شود، انجام این آزمایش بسیار مفید است. آزمایش با ایجاد یک برش کم عمق روی پوست و سپس ارزیابی اینکه چگونه پلاکت ها در صورت خونریزی، موجب انعقاد خون و تشکیل لخته میگردند، انجام میگیرد. پلاکتها سلولهایی در خون هستند که در صورت آسیب رسیدن به رگهای خونی با ایجاد توده پلاکتی اولین واکنش را نشان میدهند و از ادامه خونریزی جلوگیری میکنند. اختلالات انعقادی، خونریزی از بینی (اپی تاکسی) و اختلالات پلاکت به کمک این آزمایش بررسی میشوند.
چرا این آزمایش درخواست میشود؟
دلایل متعددی برای درخواست این آزمایش وجود دارد. اگر شخصی پس از آسیب دیدگی مانند بریدگی یا سوراخ شدن، با مشکل عدم انعقاد خون و توقف خونریزی مواجه است، توصیه می شود این آزمایش ها را انجام دهد. علامت اختلالات انعقادی، تأخیر در لخته شدن خون و طولانی شدن زمان خونریزی است.
آزمایش BT متداول ترین آزمایش برای بررسی مشکلات انعقادی است. اختلالات انعقادی شایع نیستند و در افراد بسیار کمی رخ می دهند. چند آزمایش دیگر نیز برای ارزیابی این اختلالات وجود دارد. اگر خونریزی طولانی در یک فرد وجود داشته باشد، این امر میتواند نشانه نقص در عملکرد پلاکت ها باشد. این آزمایش برای تشخیص اپیتاکسی نیز درخواست می شود.
چه آزمایشات دیگری ممکن است همراه با BT, CT درخواست شوند؟
اگر در آزمایش های BT,CT اختلالی وجود داشته باشد، برای تایید نتایج، مجموعه ای از آزمایشهای انعقادی توصیه می شود. این تست های انعقادی می تواند هر یک به تنهایی یا همراه با هم انجام شوند:
• آزمایش کامل شمارش خون
• آزمایش فاکتور V
• سطح فیبرینوژن
• PT
• شمارش پلاکت
• Activated clotting time test
روش انجام آزمایش:
روش انجام آزمایش BT و CT شامل مراحل زیر می شود:
ابتدا محل برش که عموما روی پوست بخش داخلی ساعد است با ماده ضد عفونی کننده تمیز می شود تا احتمال ابتلا به عفونت به حداقل برسد. بعد، کاف فشارسنج بر روی دست قرار می گیرد و باد می شود. معمولا برای این آزمایشات برش کم عمقی روی پوست ایجاد میشود تا کمی خونریزی کند. سپس با استفاده از یک کرونومتر یا تایمر نظارت بر خونریزی انجام میشود. هر 30 ثانیه، خونریزی ایجاد شده باید پاک شود تا هنگامی که خونریزی متوقف شود. سپس زمان لخته شدن خون ثبت و محل زخم بانداژ میشود.
آیا انجام این آزمایش خطری دارد؟
خونریزی کمی که پس از انجام آزمایش، اتفاق می افتد طبیعی است. احتمال خونریزی بیش از حد بسیار ضعیف است و ممکن است خطرات جزئی مانند درد یا التهاب در محل برش وجود داشته باشد.
چه مواردی ممکن است روی نتایج آزمایش تاثیر بگذارند؟
داروهایی که به عنوان ضد انعقاد عمل میکنند روی نتیجه آزمایش اثر میگذارند. درصورت مصرف مکمل ها یا داروهای گیاهی، باید بلافاصله به پزشک اطلاع داده شود. همچنین رژیم غذایی پر از سبزیجات سبز ممکن است بر زمان لخته شدن تأثیر بگذارد. اگر فردی دارای تعداد بسیار کم پلاکت باشد، نباید این آزمایش را انجام دهد. همچنین افرادی که غدد لنفاوی آنها برداشته شده (مانند برداشتن غدد لنفاوی زیر بغل در مبتلایان به سرطان پستان)، نباید تحت آزمایش BT قرار گیرند. ( درصورتی که غدد لنفاوی زیر بغلی یک دست برداشته شده باشد، آزمایش باید از سمت دیگر انجام پذیرد.). افرادی که سابقه ایجاد کلوئید دارند نیز بهتر است این آزمایش را انجام ندهند.
آمادگی پیش از انجام آزمایش:
در صورت مصرف هر گونه دارو، مواد مخدر و ویتامین ها باید به پزشک اطلاع داده شود. لازم به ذکر است که مصرف داروهایی مانند آسپرین که بر لخته شدن خون اثر می گذارند، باید چند روز قبل از آزمایش و بر اساس مشاوره پزشک معالج متوقف شود.
تفسیر نتایج:
|
Reference Range |
Interpretation |
|
Bleeding Time 2-7 minutes |
Normal |
|
Clotting Time 8-15 minutes |
Normal |
زمان خونریزی طبیعی بین 2-7 دقیقه است. زمان لخته شدن طبیعی در یک فرد بین 8 تا 15 دقیقه است. با ارزیابی زمان لخته شدن خون، می توان بیماری هموفیلی یا فون ویلبراند را تشخیص داد. محدوده نرمال زمان خونریزی می تواند بین یک 1 تا 8 دقیقه در نظر گرفته شود.
زمان خونریزی غیرطبیعی نشان دهنده نقص در عملکرد و یا تعداد پلاکت ها است و برای تایید آن باید آزمایش های بیشتری انجام شود. به طور کلی علل نتایج غیر طبیعی به شرح زیر است:
• ممکن است فرد دارای نقص در عروق خونی باشد و بدین ترتیب عروق قادر به انتقال خون به طور کامل در سراسر بدن نیستند.
• ممکن است فرد دارای اختلال عملکرد ژنتیکی پلاکت باشد. این اختلال ژنتیکی می تواند بر عملکرد پلاکتها تاثیر بگذارد. مانند، هموفیلی.
• ترومبوسیتوز که در آن مغز استخوان شروع به ساختن تعداد زیادی پلاکت می کند.
• ترومبوسیتوپنی که در آن مغز استخوان تعداد کمی پلاکت تولید می کند.
• ممکن است فرد به بیماری Von Willebrand مبتلا باشد. که یک بیماری ارثی است و بر روند انعقاد خون تأثیر می گذارد.