آنالیز ادرار آزمایش ادرار است. آنالیز ادرار برای تشخیص و درمان طیف وسیعی از اختلالات مانند عفونت های دستگاه ادراری، بیماری های کلیوی و دیابت استفاده می شود.
تجزیه و تحلیل ادرار شامل بررسی ظاهر، غلظت و محتوای ادرار است. نتایج غیرعادی آنالیز ادرار ممکن است به یک یا چند بیماری اشاره داشته باشد.
به عنوان مثال، یک عفونت ادراری می تواند ادرار را کدر نشان دهد. افزایش سطح پروتئین در ادرار می تواند نشانه ای از بیماری کلیه باشد. نتایج غیر معمول آنالیز ادرار معمولاً برای کشف منبع مشکل نیاز به آزمایشات بیشتری دارند.
آنالیز ادرار یک آزمایش روتین است که به چند دلیل انجام می شود:
برای بررسی سلامت پزشک ممکن است تجزیه و تحلیل ادرار را به عنوان بخشی از معاینات پزشکی معمول، معاینه بارداری، آماده سازی قبل از جراحی یا بستری شدن در بیمارستان برای بررسی انواع اختلالات مانند دیابت، بیماری کلیوی و بیماری های کبدی درخواست دهد.
اگر درد شکم، کمر درد، تکرر ادرار یا دفع دردناک ادرار، خون در ادرار یا سایر مشکلات ادراری وجود دارد، ممکن است پزشک آزمایش ادرار را پیشنهاد کند. تجزیه و تحلیل ادرار ممکن است به تشخیص علت این علائم کمک کند.
اگر بیماری مانند بیماری کلیه یا بیماری ادراری برای فردی تشخیص داده شده باشد، ممکن است پزشک برای بررسی وضعیت و درمان او به طور مرتب آزمایش ادرار را درخواست کند.
آزمایش های دیگر، مانند آزمایش تشخیص بارداری و غربالگری دارو، نیز ممکن است به یک نمونه ادرار نیاز داشته باشد، اما این آزمایشات به دنبال موادی هستند که در آنالیز معمولی ادرار وجود ندارند. به عنوان مثال، در آزمایش تشخیص بارداری هورمونی به نام گنادوتروپین جفتی انسانی (HCG) را در ادرار اندازه گیری می کنند. غربالگری دارو بسته به هدف آزمایش، داروهای خاص یا محصولات متابولیکی آنها را در ادرار تشخیص می دهد.
آمادگی پیش از انجام آزمایش ادرار:
اگر آزمایش فقط برای بررسی ادرار درخواست شده است، می توان قبل از آزمایش به طور معمول غذا خورد و نوشید. اگر همزمان آزمایشات دیگری را درخواست شده، ممکن است لازم باشد بیمار مدت زمان مشخصی قبل از آزمایش ناشتا باشد.
بسیاری از داروها، از جمله داروهای بدون نسخه و مکمل ها، می توانند نتایج تجزیه ادرار را تحت تأثیر قرار دهند. قبل از آنالیز ادرار، در مورد هر دارو، ویتامین یا سایر مکمل هایی که مصرف می کنید به پزشک خود بگویید.
بهتر است نمونه ادرار اول صبح جمع آوری شود زیرا در آن زمان غلظت ادرار بیشتر است و نتایج غیرعادی ممکن است بارزتر باشد.
اگر 60 دقیقه پس از جمع آوری نتوانستید نمونه را به آزمایشگاه تحویل دهید، نمونه را در یخچال قرار دهید.
در برخی موارد، پزشک یک لوله نازک و انعطاف پذیر (کاتتر) را از طریق مجرای ادراری در مثانه وارد میکند تا نمونه ادرار را جمع کند.
تفسیر آزمایش:
برای تجزیه و تحلیل ادرار، نمونه ادرار به سه روش ارزیابی می شود: بررسی ظاهری، نوارهای شیمیایی و آزمایش میکروسکوپی.
یک تکنسین آزمایشگاهی ظاهر ادرار را بررسی می کند. ادرار به طور معمول شفاف است. بوی نامطبوع ممکن است مشکلی مانند عفونت را نشان دهد.
در صورت وجود خون در ادرار ممکن است قرمز یا قهوه ای به نظر برسد. رنگ ادرار می تواند تحت تأثیر آنچه که تازه خورده اید باشد. به عنوان مثال، چغندر یا ریواس ممکن است رنگ ادرار را قرمز کند.
نوارهای شیمیایی در صورت وجود برخی مواد و یا افزایش غلظت آنها تغییر رنگ می دهند. نوارها موارد زیر بررسی می کند:
- اسیدیته (pH): سطح pH ادرار را نشان می دهد. سطح غیر طبیعی PH ممکن است نشان دهنده یک اختلال در کلیه یا مجاری ادراری باشد.
- اندازه گیری غلظت یا وزن مخصوص: میزان غلظت ذرات در ادرار را نشان می دهد. غلظت بالاتر از حد معمول معمولاً نتیجه عدم نوشیدن مایعات کافی است.
- پروتئین: سطح پایین پروتئین در ادرار طبیعی است. افزایش اندک پروتئین در ادرار معمولاً جای نگرانی نیست، اما مقادیر زیاد آن ممکن است نشان دهنده مشکل کلیه باشد.
- قند: به طور معمول مقدار قند (گلوکز) در ادرار بسیار کم است که قابل تشخیص نیست. هرگونه تشخیص قند در این آزمایش معمولاً آزمایش پیگیری برای دیابت را می طلبد.
- کتون ها: همانند قند، هر مقدار کتونی که در ادرار کشف شود می تواند نشانه دیابت باشد و نیاز به آزمایشات بیشتر و پیگیری دارد.
- بیلی روبین: بیلی روبین محصولی است که از تجزیه گلبولهای های قرمز خون به وجود می آید. به طور معمول، بیلی روبین در خون حمل می شود و به کبد منتقل می شود، جایی که از بدن خارج می شود و به بخشی از صفرا تبدیل می شود. بیلی روبین در ادرار ممکن است آسیب کبدی یا بیماری کبد و کیسه صفرا را نشان دهد.
- شواهد عفونت: اگر نیتریت یا لکوسیت در ادرار تشخیص داده شود، ممکن است نشانه عفونت دستگاه ادراری باشد.
- خون: وجود خون در ادرار نیاز به آزمایشات بیشتر دارد - ممکن است نشانه ای از آسیب کلیه، عفونت، سنگ کلیه یا مثانه، سرطان کلیه یا مثانه یا اختلالات خونی باشد.
در طی معاینه میکروسکوپی، چند قطره ادرار با میکروسکوپ مشاهده می شود. اگر هر یک از موارد زیر در سطوح بالاتر از حد متوسط مشاهده شود، آزمایشات تکمیلی ممکن است لازم باشد:
- گلبول های سفید خون (لکوسیت ها): ممکن است نشانه ای از عفونت باشد.
- گلبول های قرمز خون: ممکن است نشانه ای از بیماری کلیه، یک اختلال خون یا یک بیماری پزشکی زمینه ای دیگر مانند سرطان مثانه باشد.
- باکتریها یا مخمرها: ممکن است عفونت را نشان دهند.
- کست: ممکن است در نتیجه اختلالات کلیه ایجاد شوند.
- کریستال هایی که از مواد شیمیایی موجود در ادرار تشکیل می شوند ممکن است نشانه سنگ کلیه باشد.
پزشک شما ممکن است نتایج آزمایش ادرار را همراه با سایر آزمایشات ارزیابی کند - یا آزمایشات اضافی را برای تشخیص بیماری تجویز کند.
به عنوان مثال، اگر سالم هستید و هیچ علائم و نشانه ای از بیماری ندارید، نتایج کمی بالاتر از حد طبیعی در تجزیه و تحلیل ادرار ممکن است دلیلی برای نگرانی نباشد با این حال، اگر بیماری کلیه یا مجاری ادراری تشخیص داده شده باشید، افزایش سطح موارد فوق ممکن است نیاز به تغییر برنامه درمانی داشته باشد.
منابع: