روشهای تشخیص سرطان پستان عبارتند از:
معاینه توسط خود شخص:
این روش یک روش غربالگری برای سرطان پستان به شمار می آید. همه زنان بايد ماهي يك بار پستانهای خود را معاينه كنند. بهترين زمان معاينه پس از قاعدگي و پيش از تخمك گذاري است. اين معاينه در دوران یائسگی ميتواند در يك روز از هر ماه انجام گيرد. معاینه توسط خود شخص موجب شناسايي توده هاي كوچكي میشود كه با اقدامات مختصر قابل درمان هستند. بيش از 65 درصد توده هاي پستاني توسط خود بيماران كشف ميشوند.
معاينه شامل مشاهده و لمس ميباشد كه هر شخص براي معاينه باید به روش زير عمل كند:
مشاهده: شخص باید جلوي آينه بدون لباس بايستد و پستان خود را در حالات زیر در آیینه مشاهده کند و در صورت مشاهده هر تغيير جديدي به پزشك مراجعه شود.
- دستها را كنار بدن آويزان نگه داشته شود.
- دستها را روي استخوان لگن محكم فشار داده شوند.
- دستها را در پشت سر در هم قفل شوند و شانه ها را به سمت عقب کشیده شود و قفسه سينه به جلو فشار داده شود.
در تمام اين حالات نبايد تغييري بين دو پستان مشاهده شود.
لمس: لمس پستانها در حالت خوابیده به پشت انجام میشود. اگر پستانها كوچك نيستند بالشي كوچك زير شانه طرف معاينه قرار داده شود و دست همان سمت زير سر قرار گیرد و با دست مقابل با يك حركت دايره اي تمام بافت پستان را با سطح نرم انگشتان لمس شود. سپس نوک پستان را بين انگشت شست و نشانه به ملايمت فشار داده شود و از نظر وجود ترشح برسري شود. معاینه پستان زير دوش حمام نيز ميتواند انجام شود، زيرا زماني كه پستان و انگشتان خيس و لغزنده هستند اصطكاک كم ميشود و بسياري از توده هاي پستان بهتر لمس ميشوند.
معاینه توسط پزشك:
معاينه كامل پستان توسط پزشك، در صورت عدم مواجهه با عوامل خطرزا و در زنان بدون علامت حداقل هر سه سال يكبار و از چهل سال به بعد حداقل سالي يك بار لازم است. همچنين بايد به خاطر داشت در صورت بروز هرگونه ضايعه و توده مشكوک در پستان، معاينه توسط پزشك را نبايد به تأخير انداخت.
ماموگرافی:
تصويربرداري از پستان به وسيله اشعه ايكس ماموگرافي ناميده میشود. اولين ماموگرافي در زنان بدون علامت بايد در سن چهل سالگي و سپس سالی يك بار انجام شود. معاينه راديوگرافيك پستان جزء مهمي از فرآيند غربالگري در زنان بدون علامت است و بايد در تركيب با معاينه كامل باليني انجام گيرد. ماموگرافي ممكن است يك تومور پستان را قبل از اين كه از نظر باليني قابل لمس شود تشخيص دهد.
سونوگرافی:
اين روش در تفکیک توده هاي كيستيك از توده هاي توپر کاربرد دارد. توده هاي كيستيك معمولا حاوي مايع مي باشند
سونوگرافی داپلر: جريان خون در ضايعات بدخيم پستان زياد ميشود. با سيگنالهاي داپلر ميتوان مقدار جريان خون ضايعه و در نتيجه خوش خيمي يا بدخيمي آن را مشخص كرد. ترموگرافی: يكي از علايم غير اختصاصي سرطان پستان توليد حرارت است. اين حرارت در ضايعات بدخيم ناشي از افزايش عروق است. با اين حال ترموگرافي نميتواند به درستي خوش خيم و بدخيم بودن بیماری را تشخیص دهد.
داكتوگرافی: از اين روش زماني استفاده ميشود كه ترشح از نوک سينه وجود دارد. در اين روش يك ماده حاجب به داخل يك يا چند مجراي شيري تزريق و سپس ماموگرافي انجام ميشود.
MRI:
اين تكنيك در كشف متاستازهاي مهره اي و پاتولوژيهاي ديگر سيستم اسكلتي- عضلاني ناشي از سرطان پستان و متاستازهاي آن ارزش زيادي دارد.
یافته های آزمایشگاهی:
از تستهاي LFT, ESR, CBC و تومور ماركرها چون CEA در تشخيص بيماري استفاده ميشود. يافته ها ميتواند شامل كم خوني، افزايش ESR ،هايپركلسيمي و افزايش سطح آلكالن فسفاتاز در متاستاز به كبد يا استخوانها باشد.
بیوپسی:
به معناي نمونه برداري از بافت سينه يا توده هاي موجود در سينه است كه قطعيترين روش تشخيصي سرطان پستان به شمار ميرود. در این روش پزشک با يك سوزن ظريف نمونه اي از مايع داخل توده را آسپيره و جهت بررسي به آزمايشگاه ارسال ميكند.
CT Scan و رادیوگرافی:
از این روش ها برای بررسی شیوع یا متاستاز تومور استفاده میشود.
اگر پزشک فکر می کند سرطان ممکن است به استخوانهای سرایت کرده باشد، ممکن است اسکن استخوان درخواست شود.
مرحله بندی سرطان پستان:
مرحله سرطان براساس اندازه تومور ومیزان تهاجم سرطان به بافتهای اطراف وانتشار به سایرنقاط بدن انجام می شود. مرحله بندی به کمک آزمایشات زیر انجام می شود:
- اسکن استخوانی: احتمال سرایت سلولهای سرطانی به استخوان ها را نشان میدهد.
- سی تی اسکن: سی تی اسکن مشخص میکند که آیا سرطان به کبد یا ریه ها انتشار یافته است یا خیر.
- بیوپسی غددلنفاوی: مرحله بندی سرطان وقتی انجام می شود که جراحی صورت گرفته و بافت تومور پستان ویک یا چند غده لنفاوی زیربغل برداشته شده است تا از نظر گسترش سرطان به غدد لنفاوی بررسی انجام شود.
اطلاعاتی که به تعیین مرحله سرطان پستان کمک می کند شامل:
- اندازه تومور
- آیا سلولهای سرطانی به غدد لنفاوی زیر بغل گسترش یافته است
- آیا سلولهای سرطانی به سایر قسمتهای بدن گسترش یافته است
- سلولها هنگام مشاهده در زیر میکروسکوپ (درجه تومور) چقدر تهاجمی به نظر می رسند
- آیا سلولهای سرطانی گیرنده هایی برای هورمون های استروژن و پروژسترون دارند
- آیا سلولهای سرطانی دارای جهش ژنی هستند و باعث تولید پروتئین HER2 ایجاد میشوند
- نتایج آزمایشات پروفایل بیان ژن
بر این اساس مرحله بندی سرطان پستان به شرح زیر است:
- کارسینوم داکتال (DCIS) گاهی اوقات به عنوان مرحله 0 توصیف می شود.
- مرحله 1 - اندازه تومور کمتر از 2 سانتی متر و غدد لنفاوی زیر بغل تحت تأثیر قرار نمی گیرد. هیچ نشانه ای مبنی بر شیوع سرطان در جای دیگر بدن وجود ندارد
- مرحله 2 - تومور 2-5 سانتیمتر است، غدد لنفاوی زیر بغل آسیب دیده، هیچ نشانه ای مبنی بر شیوع سرطان در جای دیگر بدن وجود ندارد.
- مرحله 3 - تومور 2-5 سانتیمتر است و ممکن است به پوست یا بافت های اطراف گسترش یافته باشد. غدد لنفاوی زیر بغل درگیر هستند. هیچ نشانه ای مبنی بر شیوع سرطان در جای دیگر بدن وجود ندارد.
- مرحله چهارم - سرطان به سایر قسمتهای بدن نیز گسترش یافته است (متاستاز)
مرحله بندی TNM
مرحله بندی TNM ممکن است برای توصیف انتشار سرطان پستان مورد استفاده قرار گیرد
- T – وجود تومور
- N - سرطان به غدد لنفاوی سرایت کرده است
- M - سرطان به سایر قسمتهای بدن گسترش یافته است
مبخش اول این مقاله را اینجا و انواع سرطان پستان را اینجا مطالعه بفرمایید. همچنین میتوانید خبرنامه سلامت زنان را در این قسمت مطالعه نمایید.
منابع: