لنفوسیت سلول اصلی سیستم ایمنی است. لنفوسیت‌ها می‌توانند پاسخ اختصاصی در برابر عوامل بیماریزای ایجاد کرده و مصونیت دراز مدت نسبت به عفونت مجدد ایجاد کنند. لنفوسیت‌ها از سلولهای بنیادی خون‌ساز در مغزاستخوان پدید می‌آیند.
دو گروه عمده لنفوسیت از نظر عملکردی وجود دارد:
- لنفوسیت‌های B
- لنفوسیت‌های T
وظیفه اصلی لنفوسیت‌هایT ، کشف و نابودی عوامل بیماری‌زا و سلولهای آلوده است. در این راه نیز از پروتئین‌هایی استفاده می‌کند که در سطحش وجود دارد و با پروتئین‌های سطح این عوامل خارجی پیوند می‌خورند.
از آنجایی که لنفوسیت‌های Tتا سالیان زیادی پس از عفونت در خون باقی می‌مانند، در حافظه بلندمدت دستگاه ایمنی بدن نیز نقش ایفا میکنند.
چند پژوهش مختلف نشان داده است که اشخاصی که به کووید-۱۹ مبتلا می‌شوند در خون خود این سلول‌ها را دارند، حتی اگر علائم خاصی هم نداشته باشند.
COVID-19 ناشی از ویروس SARS-CoV-2 یک بیماری همه گیر جهانی است. عفونت SARS-CoV-2 می تواند منجر به طیف وسیعی از تظاهرات بالینی شود، از عفونت بدون علامت یا خفیف گرفته تا شدید که نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارد. بیمارانی که در بیمارستان بستری هستند، اغلب به سینه پهلو و سندرم حاد تنفسی حاد مبتلا هستند. اگرچه در مورد سیستم ایمنی افراد بدون علامت یا افراد مبتلا به بیماری خفیف که نیازی به بستری ندارند، اطلاعات زیادی در دست نیست، اما مطالعات اخیر یافته های مهمی در مورد پاسخهای ایمنی بدن بیمارانی که در بیمارستان بستری هستند، نشان داده است.
آدریان هیدی، استاد ایمونولوژی در کالج دانشگاهی لندن، می‌گوید "اگر به کسانی که به خاطر کووید-۱۹ بستری شده‌اند توجه کنیم و البته کسانی که به این بیماری دچار شده‌اند ولی نیازی به مراقبت بیمارستانی پیدا نکرده‌اند، کاملا مشخص است که سلولهای T بدنشان واکنش نشان داده است. این امر قطعا برای تولید واکسن خبر خوبی است، چرا که نشان میدهد می‌توان سلول T یا پادتنی ساخت که قادر است ویروس را شناسایی کند.
اما در بسیاری از بیمارانی که به خاطر شدت بیماری بستری شده‌اند، واکنش سلولهای T طبق برنامه پیش نرفته است.
پروفسور هیدی می‌گوید تکثیر و فعالیت زیاد و در عین حال ناپدید شدن سلول‌ها از درون خون اتفاقی است که برای بیماران مبتلا به نوع شدید کووید 19 رخ میدهد. به طوری که کالبدشکافی جان باختگان کووید-۱۹ خبر از نوعی فساد سلولی میدهد.
این اتفاق در طحال و گره‌های لنفاوی، یعنی محل معمولی زندگی سلولهای T، بیشتر دیده می‌شود. مساله ناامیدکننده این است که فساد سلولی در طحال نشانه وجود بیماری در سلولهای T است، یعنی خود آن‌ها مورد حمله قرار گرفته‌اند.
کاهش تعداد سلولهای T شاید دلیل ابتلای سخت‌تر سالخوردگان به کووید-۱۹ باشد.
انسان وقتی به سی و چند سالگی می‌رسد، غده تیموس شروع به کوچکتر شدن می‌کند. این غده نقش بسیار مهمی در توسعه دستگاه ایمنی دارد و تولید روزانه سلولهای T، در بدن به شدت کم می‌شود.
اگر سابقه ابتلا به ویروس‌های مختلف آنفلوآنزا و سرماخوردگی به ملایمتر شدن علائم کووید ۱۹ منجر شود، می‌توان گفت که امری مثبت در روند تولید واکسن رخ داده است، چرا که ثابت می‌کند که سلولهای T تا سال‌ها در بدن باقی می‌مانند و از آن محافظت میکنند.
طبق این توضیحات روش طراحی واکسن معمولا به نوع واکنشی بستگی دارد که دانشمندان می‌خواهند در دستگاه ایمنی بدن ایجاد کنند.
هدف بعضی از انواع واکسن این است که باعث ایجاد پادتن شوند، پادتن یا آنتی بادی پروتئین‌های سرگردانی هستند که می‌توانند به عوامل بیماری‌زا بچسبند و یا آن‌ها را خنثی کنند یا دستگاه ایمنی نشانه‌گذاری کنند تا از ابتلای مجدد به بیماری پیشگیری کنند.
هدف نمونه‌های دیگر واکسن ممکن است دخیل کردن سلولهای T باشد، یا شاید تحریک قسمت‌های دیگر دستگاه ایمنی.
اما هنوز در دانش ما شکافهای بزرگی وجود دارد: چه تعداد از افراد دارای سلولهای T ناشی از کروناویروس هستند؟ سلولهای T چقدر محافظت ایجاد میکنند؟ پاسخ سلول T در افرادی که به ویروس SARS CoV-2 آلوده شده اند چقدر ماندگار است و در چه شرایطی کاهش آنتی بادی رخ میدهد؟
چیزی که پروفسور هیدی را دلگرم می‌کند این است که دستگاه ایمنی به وضوح ویروس کرونا را می‌بیند، حتی در بیمارانی که حالشان وخیم است.
به گفته او اگر بتوانیم جلوی اتفاقی را که برای سلولهایT در بیماران می‌افتد بگیریم، قطعا در راه مهار این بیماری پیشرفت خواهیم کرد.
منابع:
https://bbc.com/future/article/20200716
https://blogs.sciencemag.org/pipeline/archives/2020/07/15/new-data-on-t-cells-and-the-coronavirus