دهانه رحم قسمت پایینی رحم است. سرطان دهانه رحم در اثر ویروس HPV ایجاد می شود. ویروس از طریق تماس جنسی گسترش می یابد. بدن بیشتر زنان قادر به مبارزه با عفونت HPV است. اما گاهی ویروس منجر به سرطان می شود. بسیاری از زنان مبتلا به سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه متوجه این بیماری نمی شوند، زیرا سرطان معمولاً تا مراحل پایانی علائمی ایجاد نمی کند. هنگامی که علائم ظاهر می شوند، به راحتی با مشکلاتی مانند دوره های قاعدگی و عفونت های دستگاه ادراری اشتباه گرفته می شوند. پس زنان باید نسبت به بروز این بیماری آگاه باشند و با انجام آزمایشات لازم مانند تست پاپ اسمیر دوره ای در بهترین آزمایشگاه های تهران یا سایر شهرستانها، در پیشگیری از سرطان دهانه رحم کمک کنند.
عوامل خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم:
- HPV: بیش از 90٪ موارد را ایجاد می کند
- سیگار کشیدن
- ابتلا به بیماری های تضعیف کننده سیستم ایمنی
- مصرف طولانی مدت قرص های ضد بارداری
- شروع رابطه جنسی در سنین جوانی
- شرکای جنسی متعدد
علائم سرطان دهانه رحم همیشه مشهود نیست و ممکن است تا رسیدن به مرحله پیشرفته، علامت خاصی ایجاد نشود. به همین دلیل غربالگری این سرطان و انجام تست پاپ اسمیر اهمیت ویژه ای دارد. تست پاپ اسمیر یک آزمایش پیشگیرانه است. هدف این بیماری شناسایی سرطان نیست، بلکه هرگونه تغییرات سلولی را که نشانه احتمالی سرطان است را نشان می دهد تا فرد بتواند نسبت به درمان به موقع اقدام کند.
شایع ترین علائم سرطان دهانه رحم عبارتند از:
- خونریزی بین قاعدگی ها
- خونریزی بعد از مقاربت
- خونریزی در زنان یائسه
- درد و ناراحتی در هنگام مقاربت
- ترشحات واژن با بوی بد
- ترشحات خونی واژن
- درد لگن
این علائم می توانند علل دیگری از جمله عفونت داشته باشند. در صورت مشاهده هر یک از این علائم باید به پزشک مراجعه شود.
مراحل سرطان دهانه رحم:
تشخیص مرحله سرطان بسیار مهم است ، زیرا به پزشک کمک می کند تا موثرترین نوع درمان را در نظر بگیرد.
هدف از مرحله بندی سرطان، تعيين ميزان گسترش سرطان و ميزان درگیری اندام هاي نزدیک یا دور است.
سیستم 4 مرحله ای رایج ترین روش برای مرحله بندی سرطان دهانه رحم است.
مرحله 0: سلولهای سرطانی تشخیص داده می شوند.
مرحله 1: سلولهای سرطانی از سطح به بافتهای عمیق تر دهانه رحم و احتمالاً در رحم و غدد لنفاوی مجاور رشد یافته اند.
مرحله 2: سرطان فراتر از دهانه رحم و رحم است، اما به دیواره های لگن یا قسمت تحتانی واژن نفوذ نکرده. ممکن است غدد لنفاوی مجاور را تحت تأثیر قرار دهد.
مرحله 3: سلول های سرطانی در قسمت تحتانی واژن یا دیواره های لگن وجود دارند و ممکن است انسداد مجرای ادرار وجود داشته باشد. همچنین ممکن است درگیری غدد لنفاوی مجاور مشاهده شود.
مرحله 4: سرطان به مثانه یا رکتوم گسترش یافته و در خارج از لگن نیز در حال رشد است. ممکن است غدد لنفاوی را تحت تأثیر قرار دهد. ممکن است سلول های سرطانی به اندام های دوردست از جمله کبد، استخوان ها، ریه ها و غدد لنفاوی گسترش پیدا کرده باشند.
غربالگری سرطان رحم به چه صورت انجام میشود؟
مانند همه سرطانها، تشخیص زودرس سرطان دهانه رحم برای درمان موفقیت آمیز مهم است. درمان تغییرات پیش سرطانی که فقط روی سطح کوچکی از دهانه رحم تأثیر گذاشته، بسیار موفقیت آمیزتر از درمان سرطان مهاجم است که بخش بزرگی از دهانه رحم را تحت تأثیر قرار می دهد و به بافت های دیگر نیز سرایت می کند.
آزمایش غربالگری سرطان دهانه رحم یا پاپ اسمیر، و آزمایش HPV مهمترین روشهای غربالگری این سرطان هستند.
برای افراد زیر 21 سال غربالگری خاصی نیاز نیست.
در سن 21 تا 29 سال تنها غربالگری توصیه شده، انجام پاپ اسمیر هر 3 سال یکبار است.
در سن 30 تا 65 سال HPV و پاپ اسمیر هر 5 سال و پاپ اسمیر به تنهایی هر 3 سال یکبار توصیه میشود.
در سنین بالاتر از 65 سال، اگر غربالگری قبلی انجام شده باشند و ریسک بالایی وجود نداشته باشد، غربالگری خاصی لازم نیست.
آزمایش کلامیدیا، سوزاک، سیفیلیس، ایدز و سایر بیماری های منتقل شونده از راه جنسی نیز برای افرادی که از نظر جنسی فعال هستند توصیه میشود.
انجام واکسیناسیون HPV در پیشگیری از ابتلا به سرطان دهانه رحم بسیار موثر است.
درمان سرطان رحم:
درمان سرطان دهانه رحم با توجه به مراحل سرطان در زمان تشخیص متفاوت است.
گزینه های درمانی موجود عبارتند از:
1. جراحی
2. رادیوتراپی
3. شیمی درمانی