پیلونفریت حاد یک عفونت کلیوی ناگهانی و شدید است که باعث تورم کلیه ها می شود و ممکن است به طور دائمی به آنها آسیب برساند. پیلونفریت می تواند تهدید کننده زندگی باشد.
وقتی پیلونفریت مکرر یا مداوم رخ می دهد، بیماری را پیلونفریت مزمن می نامند. شکل مزمن بیماری نادر است، اما بیشتر در کودکان یا افرادی که انسداد ادرار دارند، اتفاق می افتد.
علائم پیلونفریت:
علائم معمولاً طی دو روز پس از عفونت ظاهر می شوند. علائم رایج عبارتند از:
- تب 38.9 درجه سانتیگراد
- درد در شکم، کمر، پهلو یا کشاله ران
- دفع ادرار دردناک یا سوزش ادرار
- وجود چرک یا خون در ادرار
- تکرر ادرار
- ادرار با بوی ماهی
علائم دیگر می تواند شامل موارد زیر باشد:
- لرز
- حالت تهوع
- استفراغ
- بدن درد
- خستگی
- پوست مرطوب
- احساس گیجی
علائم ممکن است در کودکان و بزرگسالان متفاوت از سایر افراد باشد. به عنوان مثال، احساس گیجی در بزرگسالان مسن معمول است و اغلب تنها علامت آنها است.
افراد مبتلا به پیلونفریت مزمن ممکن است فقط علائم خفیف را تجربه کنند یا حتی ممکن است علائم قابل توجهی نداشته باشند.
علل پیلونفریت:
عفونت معمولاً از دستگاه ادراری تحتانی با عنوان عفونت مجاری ادراری (UTI) شروع می شود. باکتری ها از طریق مجرای ادرار وارد بدن می شوند و شروع به تکثیر و گسترش به مثانه می کنند. از مثانه باکتری ها از طریق حالب به کلیه ها منتقل می شوند.
باکتری هایی مانند E. coli اغلب باعث عفونت می شوند. با این حال، هرگونه عفونت جدی در جریان خون می تواند به کلیه ها نیز سرایت کرده و باعث پیلونفریت حاد شود.
عوامل خطر:
هر مشکلی که جریان طبیعی ادرار را قطع کند، خطر ابتلا به پیلونفریت حاد را ایجاد می کند.
همچنین، مجرای ادرار زنان بسیار کوتاه تر از مردان است، بنابراین ورود باکتری ها به بدن آنها راحت تر است. این امر زنان را بیشتر در معرض عفونت های کلیوی از جمله پیلونفریت حاد قرار می دهد.
سایر افرادی که در معرض خطر بیشتری قرار دارند عبارتند از:
- افراد مبتلا به سنگ کلیه یا سایر بیماری های کلیه یا مثانه
- سالمندان
- افرادی که دارای سیستم ایمنی سرکوب شده هستند، مانند افراد دیابتی، مبتلایان به HIV / AIDS یا سرطان
- افراد مبتلا به ریفلاکس ادرار (بیماریی که مقدار کمی ادرار از مثانه به حالب و کلیه ها برمی گردد)
- افراد مبتلا به بزرگی پروستات
سایر عواملی که می توانند فرد را در برابر عفونت آسیب پذیر کنند عبارتند از:
- استفاده از سوند ادراری
- معاینه سیستوسکوپی
- جراحی دستگاه ادراری
- مصرف داروهای خاص
- آسیب به عصب یا نخاع
- پیلونفریت مزمن
پیلونفریت مزمن در افرادی که انسداد ادرار دارند بیشتر مشاهده می شود. این موارد می توانند در اثر عفونت ادراری، ریفلاکس ادرار یا ناهنجاری های آناتومیک ایجاد شوند. پیلونفریت مزمن در کودکان بیشتر از بزرگسالان شایع است.
تشخیص پیلونفریت:
پزشک بیمار را از نظر تب، حساسیت در ناحیه شکم و سایر علائم شایع بررسی می کند. اگر آنها به عفونت کلیه مشکوک باشند، آزمایش ادرار درخواست می دهند. آزمایش ادرار وجود باکتری ها، خون و چرک در ادرار را بررسی کنند.
سونوگرافی
پزشک همچنین ممکن است سونوگرافی را برای یافتن کیست، تومور یا انسداد دیگر در دستگاه ادرار درخواست کند.
سی تی اسکن
برای افرادی که ظرف 72 ساعت به درمان پاسخ نمی دهند، ممکن است سی تی اسکن تجویز شود. این آزمایش همچنین می تواند انسداد داخل دستگاه ادراری را تشخیص دهد.
درمان پیلونفریت:
آنتی بیوتیک ها اولین اقدام در برابر پیلونفریت حاد هستند. با این حال، نوع آنتی بیوتیکی که پزشک انتخاب می کند به تشخیص یا عدم شناسایی باکتری بستگی دارد.
اگرچه داروها می توانند طی 2 تا 3 روز عفونت را درمان کنند، اما دارو باید برای 10 تا 14 روز مصرف شود.
در بعضی موارد، دارو درمانی بی اثر است. برای عفونت شدید کلیه، پزشک ممکن است بیمار را در بیمارستان بستری کند. درمان در بیمارستان ممکن است شامل تجویز سرم و آنتی بیوتیک وریدی به مدت 24 تا 48 ساعت باشد. در زمان بستری، پزشکان خون و ادرار را کنترل می کنند تا عفونت را ردیابی کنند. بعد از مرخص شدن از بیمارستان احتمالاً 10 تا 14 روز آنتی بیوتیک خوراکی نیز تجویز میکنند.
در برخی موارد برای از بین بردن انسداد یا اصلاح مشکلات ساختاری در کلیه ها، ممکن است به جراحی نیاز باشد. همچنین ممکن است برای تخلیه آبسه ای که به آنتی بیوتیک ها پاسخ نمی دهد، جراحی لازم باشد.
پیلونفریت در بارداری:
بارداری تغییرات موقت بسیاری در بدن ایجاد می کند، از جمله تغییرات فیزیولوژیکی دستگاه ادراری. افزایش پروژسترون و افزایش فشار بر حالب می تواند منجر به افزایش خطر ابتلا به پیلونفریت شود.
پیلونفریت در زنان باردار به طور معمول نیاز به بستری در بیمارستان دارد. زیرا می تواند زندگی مادر و نوزاد را تهدید کند. همچنین می تواند خطر زایمان زودرس را افزایش دهد. زنان باردار حداقل تا 24 ساعت با آنتی بیوتیک تحت درمان قرار بگیرند تا علائم آنها بهبود یابد.
برای جلوگیری از پیلونفریت در زنان باردار، باید کشت ادرار بین هفته های 12 تا 16 بارداری انجام شود. عفونت ادراری که علائمی نداشته باشد می تواند منجر به ایجاد پیلونفریت شود. تشخیص به موقع UTI می تواند از عفونت کلیه جلوگیری کند.
پیلونفریت در کودکان:
طبق آمار انجمن اورولوژی آمریکا، در ایالات متحده سالانه بیش از یک میلیون مراجعه به متخصص اطفال برای عفونت ادراری کودکان انجام می شود. دختران اگر بیش از یک سال سن داشته باشند در معرض خطر بیشتری هستند. پسرهای زیر یک سال نیز در معرض خطر هستند، به خصوص اگر ختنه نشوند.
کودکان مبتلا به عفونت ادراری اغلب تب، درد و علائم مربوط به دستگاه ادراری دارند. پزشک باید این علائم را قبل از اینکه به پیلونفریت تبدیل شود، درمان کند.
بیشتر کودکان با آنتی بیوتیک خوراکی به صورت سرپایی درمان میشوند.
عوارض پیلونفریت:
یک عارضه احتمالی پیلونفریت حاد، بیماری مزمن کلیه است. در صورت ادامه عفونت، کلیه ها ممکن است به طور دائمی آسیب ببینند. همچنین در موارد نادر ممکن است عفونت وارد جریان خون شود. این امر می تواند منجر به یک عفونت خطرناک به نام سپسیس شود.
سایر عوارض عبارتند از:
- عفونت های مکرر کلیه
- نارسایی حاد کلیه
- آبسه کلیه
پیشگیری از پیلونفریت:
- نوشیدن مایعات برای افزایش دفع ادرار و دفع باکتری از مجرای ادرار
- دفع ادرار بعد از رابطه جنسی تا به دفع باکتری ها کمک کند.
- خشک کردن بدن از جلو به عقب
منابع: