واکسن اسپوتنیک -5 برای ایجاد مصونیت علیه ویروس کرونا 19COVID در موسسه گامالیا تحت نام تجاری اسپوتنیک 5 تولید شده است.
دستورالعمل واکسیناسیون با واکسن اسپوتنیک روسیه در ایران برای استفاده در نظام سلامت و تزریق افراد اولویت دار اعلام شد.
این واکسن برای ایجاد مصونیت علیه ویروس کرونا ۱۹-COVID است. واکسن نو ترکیب با استفاده از وکتور آدنو ویروس انسانی ۲۶ برای واکسن نوبت اول و آدنوویروس انسانی ۵ برای واکسن نوبت دوم تولید شده است. ژن تولید گلیکوپروتئین S در ژنوم آدنوویروس قرار داده شده است.
اثربخشی این واکسن علیه ابتلا به بیماری ۹۱.۶ درصد است هر چند که ممکن است اثربخشی آن در سالمندان یا افراد با ضعف ایمنی کمتر باشد.
بهترین پاسخ ایمنی از حدود ۲ هفته بعد از دریافت نوبت دوم واکسن ایجاد می‌شود.
ویالهای این واکسن در دو رنگ آبی و قرمز عرضه شده که ویالهای آبی برای تزریق در نوبت اول و ویالهای قرمز رنگ برای تزریق در نویت دوم می باشند.
موارد ممنوعیت مصرف واکسن اسپوتنیک -5:
- در دوران بارداری و شیردهی
- سابقه واکنش های حساسیتی شدید و وجود هر گونه بیماری حاد با یا بدون تب (این افراد حدود 6 هفته بعد و بهبودی می توانند مراجعه نمایند).
- واکسن برای افراد زیر 18 سال مجوز مصرف ندارد.
- افرادیکه به دنبال تزریق نوبت اول این واکسن دچار هر نوع عارضه شدید (مانند آنافیلاکسی یا واکنش حساسیتی منتشر شدید، تشنج، تب بالای 40 درجه و غیره) شده اند منع مصرف نوبت دوم واکسن را دارند.
تعداد نوبت دریافت این واکسن 2 نوبت است که به فاصله 21 روز از همدیگر تجویز می شود. دوز هر نوبت واکسن نیم میلی لیتر است که با سرنگ نیم میلی لیتر کشیده و در ناحیه عضله بازویی تزریق عضلانی می شود. بهتر است تزریق در دست غیر قالب فرد گیرنده واکسن انجام شود. یعنی برای افراد راست دست، در ناحیه بازوی دست چپ انجام شود.
عوارض واکسن اسپوتنیک -5:
بر اساس مطالعات بالینی انجام شده عوارض واکسن نوبت اول یا دوم عموما خفیف و متوسط بوده و در طی حدود 3 روز برطرف می شوند. شایعترین عارضه ایجاد حالت شبه آنفلوانزای خفیف و تب، لرز، دردهای عضلانی و مفصلی، گلو درد، احتقان و آبریزش بینی، ضعف، احساس ناخوشی و سردرد و یا عوارض موضعی مانند درد و تورم و قرمزی محل تزریق هستند. عوارض فوق عموما خودبخود بهبود می یابند ولی می توان از مسکن برای کنترل تب و یا از آنتی هیستامین ها برای عوارض موضعی استفاده کرد.
عوارض کمتر شایع عبارتند از تهوع، بی اشتهایی و بزرگی غدد لنفی منطقه ای هستند و بندرت گیجی و سنکوپ گزارش شده است. افزایش موقت آنزیم های کبدی، افزایش کراتینین سرم وCPK ،کاهش نوتروفیل ها، افزایش لنفوسیتها، افزایش و کاهش پلاکتها، کاهش هماتوکریت و افزایش ESR نیز گزارش شده است.
موارد زیر مصرف واکسن اسپوتنیک باید با احتیاط و بررسی منافع به خطرات احتمالی تزریق شود. لذا توصیه می شود این قبیل بیماران حتما قبل از تزریق نظر پزشک معالج خود را در مورد انجام یا عدم انجام واکسیناسیون پرسش نمایند و در صورت اعلام بلامانع بودن به مراکز واکسیناسیون مراجعه نمایند:
بیماری مزمن کبدی، کلیوی، بیماریهای متابولیک مانند دیابت کنترل نشده و اختلال فاحش عملکرد تیروئید، اختلالات خونی مانند هموفیلی یا اختلالات انعقادی، صرع و سایر بیماریهای اعصاب مرکزی و یا سابقه سکته مغزی، بیماریهای عروق کرونر، میوکاردیت، اندوکاردیت و یا پریکاردیت. بیماران مبتلا به بیماریهای خودایمنی و مبتلایان به سرطان های بدخیم.
بدلیل احتمال بروز واکنش های حساسیتی شدید و آنافیلاکسی، امکانات دارویی و تجهیزات اولیه احیا و همچنین آمادگی خدمات اورژانس پزشکی و انتقال بیماران احتمالی باید پیش بینی شده باشد. افرادیکه در بررسی اولیه قبل از ورود به پایگاه واکسیناسیون تب بالای 37 درجه دارند اجازه واکسیناسیون تا رفع بیماری احتمالی زمینه ای ندارند. افرادیکه سابقه ابتلا به بیماری کرونا را در یک سال گذشته داشته اند می توانند واکسینه شوند. واکسیناسیون کرونا برای عموم افرادیکه در گروههای اولویت دار قرار دارند اختیاری است و الزام وجود ندارد.
منبع:
اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن