این سندروم شايعترين اختلال غدد در زنان و شايعترين علت نازايي ناشي از عدم تخمک‌گذاري ميباشد. نامگذاري اين سندرم به دليل وجود تخمدانهاي بزرگ محتوي تعداد زيادي کيست کوچک است.
زنان مبتلا به اين بيماري علائمي مانند اختلالات قاعدﮔﻰ، پرمويي، جوش، ريزش مو و نازايي دارند. بيماران در معرض عوارض جدي مانند افزايش خطر سرطان آندومتر و ﭘﺴﺘﺎن، افزايش فشار خون، بيماريهاي قلبي وعروقي و ديابت مي‌باشند. شيوع چاقي در مبتلايان به اين بيماري بيشتر از زنان سالم ميباشد.
علت دقيق سندرم تخمدان پلي کيستيک هنوز ناشناخته است. زنان مبتلا ممکن است به دليل مشکلات به وجود آمده در تخمک گذاري، براي باردار شدن با مشکل مواجه شوند. تشخيص زود هنگام و شروع درمان مي تواند به پيشگيري از عوارض طولاني مدت آن مثل ديابت نوع 2، بيماريهاي قلبي و سکته کمک کند.
تشخيص:
سونوگرافي افزايش حجم تخمدان، وجود تعدادي کيست در هر تخمدان را نشان ميدهد.
افزايش سطح هورمونهاي LH، تستوسترون، انسولين، پرولاکتين در اين بيماري ديده ميشود.
علائم:
علائم سندرم تخمدان پلي کيستيک اغلب بلافاصله بعد از اولين دوره قاعدگي شروع مي شود. علائم آن از فردي به فرد ديگر متفاوت است (هم از لحاظ شدت و هم از لحاظ نوع آن). پزشک شما براي تشخيص به دنبال حداقل دو نشانه از نشانه هاي زير است:
• قاعدگي هاي نامنظم: اين امر يکي از شايعترين مشخصات اين بيماري است. منظور از قاعدگي هاي نامنظم، فاصله بيش از 35 روز بين دو قاعدگي يا کمتر از 8 دوره قاعدگي در يک سال، عدم قاعدگي براي 4 ماه يا بيشتر و يا وقوع قاعدگي با تاخير که ممکن است همراه با خونريزي خيلي کم يا شديد باشد، است.
• افزايش هورمونهاي مردانه: سطوح بالاي هورمونهاي مردانه ميتواند سبب ايجاد علائم ظاهري مثل رشد موهاي زايد در صورت و بدن، ايجاد جوش در بزرگسالي يا جوشهاي شديد در نوجواني و ريزش مو شود.
• کيست تخمدان: با کمک سونوگرافي ميتوان تخمدانهاي بزرگ حاوي تعداد زيادي کيست کوچک را مشخص کرد. اما برخلاف آنچه از نام آن پيداست، تنها با وجود تخمدانهاي پر از کيست نميتوان تشخيص قطعي داد. براي تشخيص قطعي اين بيماري وجود دوره هاي قاعدگي نامنظم يا علائم ناشي از ميزان بالاي هورمونهاي مردانه نيز لازم است.
عوارض سندروم تخمدان پلي کيستيک:
• ناباروري: زنان مبتلا ممکن است به دليل کمبود تخمک گذاري، در باردار شدن با مشکل مواجه شوند. اين بيماري شايعترين دليل ناباروري در زنان است.
• چاقي: در حدود نيمي از زنان مبتلا چاق هستند.
• پيش ديابت يا ديابت نوع 2: بسياري از زنان مبتلا دچار مقاومت به انسولين هستند که اين امر توانايي بدن براي استفاده از انسولين جهت تنظيم قند خون را مختل مي کند. اين موضوع ميتواند سبب بالا رفتن قند خون و در نتيجه ابتلا به ديابت نوع 2 گردد. نام ديگر پيش ديابت، اختلال در تحمل گلوکز است.
تشخيص و درمان زود هنگام سندرم تخمدان پلي کيستيک ميتواند به کاهش ابتلا به عوارض بلند مدت آن مثل ديابت نوع 2، فشار خون بالا، بيماريهاي قلبي و سکته کمک کند.
آزمايشهاي تشخيصي:
تست اختصاصي براي تشخيص قطعي سندرم تخمدان پلي کيستيک وجود ندارد. در طي روند تشخيص، پزشک شما بسياري از عوامل را در نظر مي گيرد:
• سابقه پزشکي: پزشکتان ممکن است سوالاتي در مورد دوره هاي قاعدگي، تغييرات وزن و ساير علائم شما بپرسد.
• معاينه: پزشک ميتواند اطلاعات کليدي را ثبت کند مثل قد، وزن و فشار خون.
• آزمايش خون: به طور معمول پزشک در اين مرحله آزمايشهاي مربوط به سنجش بعضي از هورمونها، نظير هورمونهاي مردانه و ساير هورمونهاي جنسي را درخواست مي نمايد. آزمايشهاي ديگر خون شامل آزمايش کلسترول و تري گليسريد و تست تحمل گلوکز است. در تست تحمل گلوکز ميزان قند خون در حالت ناشتا و بعد از مصرف نوشيدني حاوي گلوکز بررسي ميگردد.
• سونوگرافي: سونوگرافي ميتواند ظاهر تخمدانها و ضخامت ديواره رحم را نشان دهد.
درمان:
درمان سندرم تخمدان پلي کيستيک همراه با برطرف کردن نگرانيهاي فردي بيمار مثل نازايي، پرمويي، جوش و چاقي ميباشد.
براي درمان ناباروري، ابتدا داروهاي خوراکي براي بيمار تجويز ميشود تا به کمک اين داروها تخمدانها را جهت تخمک گذاري تحريک کنند، در صورتيکه با اين روش بارداري حاصل نشد جراحي ميتواند در درمان موثر باشد.
منبع:
کتاب ناباروری و روش های درمان موجود به زبان ساده