بيماري سرخك يكي از بيماريهاي كشنده در كشورهاي در حال توسعه است كه ميزان كشندگي آن در حدود 5-1 درصد و در بعضي مناطق در حدود 30-10 درصد تخمين زده شده است. واكسيناســيون، باعث كاهش موارد ابتلا به سرخك و در نتيجه كاهش موارد مرگ ناشي از سرخك شده است.
سرخک باعث تب، آبریزش بینی، سرفه، چشم های قرمز و دردناک، و در پی این علائم بروز راش پوستی می شود. از هر 15 کودک مبتلا به سرخک، حدود 1 کودک دچار ذات الریه می شود و از هر 1000 کودک، یک نفر دچار التهاب مغزی یا آنسفالیت می شود. از هر 10 کودکی که دچار التهاب مغزی سرخک میشوند متاسفانه یک کودک میمیرد و بسیاری از کودکان دچار صدمه مغزی دائمی میشوند.
بیماری نادری به نام عارضه انحطاط مغزی یا SSPE ممکن است چندین سال بعد از عفونت سرخک در کودکان اتفاق بیفتد. بیماری SSPE به سرعت مغز را از بین میبرد و همیشه منجر به مرگ میشود.
انتقال بيمارى بصورت از فرد به فرد از طريق ذرات تنفسی و يا بوســيلة تماس مســتقيم با ترشحات بينى و گلوى فرد بيمار صورت مى پذيرد. افراد مبتلا به بيمارى از دو تا چهار روز قبل از شــروع بثورات (راش جلدى) تا 9-4 روز بعد از آن آلوده كننده مى باشند. بيمارى سرخك به شدت آلــوده كننده بوده و بيمــارى به راحتى در مناطقى كه نوزادان و كودكان با هم در تماس هستند از جمله در مهدكودك ها و مدارس، منتشر مى شود.
علائم بالينی:
بعــد از دورة كمونـ كه به طــور معمول حدود 12-10 روز طول مى كشــد علائم مقدماتى بیماری بروز میکند که شــامل موارد زیر می باشند:
- تب
- خستگى
- سرفه
- آب ريزش از بينى
- قرمزی چشم ها
- راش پوستی
تشخیص:
از روی علائم بالینی نمی توان با قطعیت در مورد تشخیص بیماری نظر داد، لذا تشخیص نهایی با جدا کردن آنتی بادی IgM اختصاصی سرخک در خون یا بزاق بیمار انجام می شود. علاوه بر این برای جداسازی ویروس و بررسی ژنوتایپ آن، از کلیه موارد مشکوک نمونه ادرار و حلق تهیه می شود.
درمان:
هیچ درمان خاصی برای سرخک وجود ندارد. با این حال، برخی اقدامات می تواند برای محافظت از افراد آسیب پذیر که در معرض ویروس قرار گرفته اند، انجام شود.
اگر فردی نسبت به این بیماری واکسینه نشده باشد، ممکن است واکسیناسیون سرخک طی 72 ساعت پس از قرار گرفتن در معرض ویروس سرخک امکان پذیر باشد تا از فرد در برابر بیماری محافظت کند. اما اگر پس از تزریق سرخک بیماری ایجاد شود این بیماری معمولاً علائم خفیف تری دارد و مدت زمان کمتری ادامه پیدا خواهد کرد.
به عنوان کاهنده تب می توان از داروهای بدون نسخه مانند استامینوفن، ایبوپروفن، یا ناپروکسن سدیم استفاده کرد.
به کودکان یا نوجوانانی که علائم سرخک دارند هرگز نباید آسپرین تجویز کرد. دلیل این امر این است که تجویز آسپرین ممکن است منجر به بروز یک بیماری نادر اما تهدید کننده زندگی به نام با سندرم ری گردد.
پيشگيري:
جهت پيشــگيري واكســن سرخك- ســرخجه- اوريون یا MMR طبق دســتورالعمل واكسيناســيون كشوري توصيه ميگردد.
واكســن سرخك حاوى ويروس زندة ضعيف شده اســت. واكسن سرخك ايمنى طولانى مدت ايجاد مى كند و افراد واكســينه شــده ويروس واكســن را منتقل نمى كنند. كودكان داراى بيمارى شديد و تب بالا نبايد تا زمان بهبودى كامل واكسينه شوند.
منبع:
راهنمای کشوری مراقبت از سرخک